Biến Chứng Sau Mổ Tái Tạo Dây Chằng Chéo Trước Và Cách Phòng

Mổ tái tạo dây chằng chéo trước là phương pháp can thiệp ngoại khoa giúp phục hồi tổn thương tại dây chằng bên trong khớp gối. Phương pháp điều trị này mang lại hiệu quả tốt với những trường hợp tổn thương dây chằng ở mức độ nặng. Tuy nhiên, các biến chứng sau mổ tái tạo dây chằng chéo trước đi kèm cũng tiềm ẩn rất nhiều rủi ro nên cần có các biện pháp phòng ngừa phù hợp.

Biến chứng sau mổ tái tạo dây chằng chéo trước

Mổ tái tạo dây chằng chéo trước thường được chỉ định thực hiện với những trường hợp dây chằng chéo trước bị đứt rách hoàn toàn. Trong quá trình phẫu thuật, bác sĩ sẽ tiến hành khôi phục lại cấu tạo và hình dáng ban đầu của dây chằng, giúp ổn định cấu trúc khớp và phục hồi chức năng đầu gối. Đây là phương pháp điều trị bệnh bằng cách can thiệp ngoại khoa nên mang lại hiệu quả cao nhưng cũng tiềm ẩn nhiều biến chứng không mong muốn. 

Khi gặp phải biến chứng sau mổ tái tạo dây chằng, quá trình phục hồi sẽ bị ảnh hưởng và kéo dài thời gian điều trị. Nếu không tiến hành xử lý đúng cách sẽ phát sinh nhiều vấn đề nghiêm trọng khác trong tương lai như nhiễm trùng lan rộng, tê yếu chi, hoại tử,… Điều này đã gây cản trở quá trình phục hồi chức năng vận động và đẩy nhanh tốc độ thoái hóa khớp. Dưới đây là một số biến chứng sau mổ tái tạo dây chằng chéo mà chúng tôi tổng hợp được bạn có thể tham khảo:

Nhiễm trùng

Nhiễm trùng vết mổ là biến chứng xảy ra khá phổ biến sau mổ tái tạo dây chằng chéo trước. Nguyên nhân chính gây ra tình trạng này là do thiết bị phẫu thuật không đảm bảo vô trùng hoặc chăm sóc vết mổ sau phẫu thuật không đúng cách.

Ở một số trường hợp sẽ bị nhiễm trùng do vi khuẩn có trong mô hiến tặng. Chuyên gia cho biết, mô hiến tặng trước khi được dùng để cấy ghép đã trải qua quá trình kiểm tra sàng lọc và xử lý cẩn thận. Tuy nhiên, chúng vẫn có nguy cơ nhiễm virus siêu gan cùng nhiều loại virus nguy hiểm khác. Thống kê y khoa cho biết, đã có một số trường hợp tử vong do nhiễm khuẩn từ mô hiến tặng.

Nhiễm trùng vết mổ sẽ gây viêm rò vết mổ kéo dài trong vài tháng hoặc vài năm. Khi gặp phải tình trạng này, vết mổ cần được bơm rửa, sát khuẩn y tế và thay băng liên tục cho đến khi liền sẹo. Với những trường hợp nhiễm trùng không thuyên giảm sau khi dùng kháng sinh, người bệnh cần làm phẫu thuật cắt bỏ và làm sạch mảnh ghép để loại bỏ nhiễm trùng hoàn toàn.

Đau xương bánh chè

Tình trạng đau xương bánh chè cũng có thể xảy ra sau mổ tái tạo dây chằng chéo trước, đặc biệt là ở những người được phẫu thuật ghép gân bánh chè. Nguyên nhân hình thành nên cơn đau ở khu vực này là do tính cơ học của khớp gối bị thay đổi. Khi gặp phải biến chứng này, bạn có thể kiểm soát cơn đau bằng cách tập vật lý trị liệu hoặc phục hồi chức năng sau phẫu thuật. Với vận động viên thể thao, cần tuân thủ theo đúng phác đồ trị liệu để kiểm soát cơn đau và phục hồi chức năng cơ đầu gối.

Cứng khớp

Sau mổ tái tạo dây chằng chéo trước, nhiều trường hợp phải đối mặt với tình trạng cứng khớp gối rất khó chịu. Tuy nhiên, đây là biến chứng không quá nghiêm trọng và có thể khắc phục bằng cách phục hồi chức năng tích cực sau phẫu thuật.

Sự xuất hiện bóng mô sẹo phía trước đầu gối cũng là nguyên nhân gây ra tình trạng cứng khớp đầu gối sau phẫu thuật. Lúc này, phạm vi chuyển động của đầu gối sẽ bị suy giảm, khiến người bệnh không thể duỗi thẳng đầu gối hoàn toàn. Với những trường hợp bị cứng khớp do hình thành mô sẹo, bác sĩ sẽ chỉ định mổ nội soi để loại bỏ mô sẹo. Sau đó, tiếp tục tập phục hồi chức năng để phục hồi khả năng cử động của khớp gối và sửa chữa tổn thương tại dây chằng chéo trước.

Xuất hiện cục máu đông

Hình thành cục máu đông bên trong bắp chân hoặc đùi cũng là một trong những biến chứng sau mổ tái tạo dây chằng chéo trước. Theo thời gian, các khối máu đông này có thể phát triển về kích thước và di chuyển đến nhiều cơ quan khác trên cơ thể.

Hiện tại, y học vẫn chưa xác định được nguyên nhân hình thành nên cục máu đông sau phẫu thuật. Tuy nhiên, biến chứng này có thể xảy ra do ảnh hưởng bởi một số yếu tố như tiền sử bị đông máu, hoạt động kéo dài, tăng huyết áp, phẫu thuật khi ngoài 30 tuổi. 

Mắc bệnh tiểu đường, bị béo phì, tiền sử đông máu,… là những đối tượng có nguy cơ cao mắc phải biến chứng này. Nếu ca phẫu thuật được tiến hành với nhóm đối tượng này, bác sĩ sẽ yêu cầu dùng thuốc loãng máu trước khi tiến hành. Ngoài ra, bác sĩ còn chỉ định sử dụng máy CPM, máy vớ nén và khuyến khích vận động tích cực để hạn chế tối đa nguy cơ hình thành cục máu đông.

Xuất huyết tại vết mổ

Đây cũng là một trong những biến chứng rất dễ xảy ra sau mổ tái tạo dây chằng chéo trước. Xuất huyết tại vết mổ là hiện tượng máu tại vết thương chảy ra quá nhiều, thấm qua băng vết thương và không thể ngừng lại mặc dù đã có tác động áp lực.

Có rất nhiều nguyên nhân gây xuất huyết tại vết mổ nhưng điển hình nhất là chấn thương động mạch trong quá trình phẫu thuật. Để ngăn chặn tình trạng xuất huyết tiếp tục xảy ra, bác sĩ sẽ đề nghị làm phẫu thuật sửa chữa động mạch bị tổn thương.

Đầu gối không ổn định

Chức năng chính của dây chằng chéo là ổn định khớp đầu gối. Khi bị đứt dây chằng chéo trước, đầu gối sẽ bị mất đi tính ổn định và không thể thực hiện chức năng vốn có. Lúc này, bác sĩ sẽ yêu cầu phẫu thuật tái tạo dây chằng chéo để cải thiện. Tuy nhiên, tình trạng này vẫn có thể tiếp diễn sau đó.

Nguyên nhân gây mất ổn định đầu gối sau phẫu thuật tái tạo dây chằng là do bị chấn thương xung quanh đầu gối nhưng không được phát hiện hoặc có sai sót quá trình phẫu thuật. Đa số các trường hợp mắc phải biến chứng này đều có thể cải thiện và phòng ngừa bằng nhiều cách khác nhau. Nhưng cũng có nhiều trường hợp bị mất ổn định đầu gối kéo dài ngày cả khi đã phẫu thuật và vật lý trị liệu thành công.

Căng rách mảnh ghép

Tình trạng căng rách mảnh ghép sẽ xảy ra khi mảnh ghép bị kéo căng quá mức sau phẫu thuật. Đây là dấu hiệu cho thấy ca phẫu thuật bị thất bại. Lúc này, đầu gối sẽ dần mất đi tính ổn định và có thể phát sinh ra nhiều biến chứng nghiêm trọng khác.

Biến chứng này thường xảy ra ở trường hợp phẫu thuật bằng kỹ thuật kép. Để khắc phục, bác sĩ sẽ yêu cầu phẫu thuật lại và sử dụng mô khác để thay thế cho mảnh ghép trước đó. Đồng thời, tiến hành sửa chữa tổn thương tại các bộ phận khác bên trong khớp gối.

Tổn thương mảng tăng trưởng

Tổn thương mảng tăng trưởng rất dễ xảy ra sau phẫu thuật tái tạo dây chằng chéo trước cho trẻ em hoặc trẻ vị thành niên. Đĩa tăng trưởng ở xương đầu gối bị tổn thương trong quá trình phẫu thuật sửa chữa là nguyên nhân chính gây ra biến chứng này.

Chuyên gia cho biết, khi đĩa tăng trưởng bị tổn thương sẽ gây ra tình trạng rút ngắn xương và phát sinh một số vấn đề khác có liên quan đến sự phát triển của xương. Chính vì thế, việc phẫu thuật tái tạo dây chằng chéo trước cần được cân nhắc kỹ lưỡng khi thực hiện cho trẻ em và trẻ vị thành niên. Nếu tình trạng rách dây chằng chéo trước xảy ra ở nhóm đối tượng này, bác sĩ sẽ yêu cầu điều trị nội khoa nếu có thể rồi tiến hành phẫu thuật khi trẻ lớn hơn để hạn chế tối đa nguy cơ tổn thương. Nếu bắt buộc phải làm phẫu thuật, bác sĩ sẽ sử dụng mũi khoan nhỏ để tạo ra các lỗ nhỏ  khi đặt mảnh ghép.

Hình thành u nang

Hình thành khối u nang bên trong khớp gối cũng là một trong những biến chứng sau mổ tái tạo dây chằng chéo trước nhưng khá hiếm gặp. Khối u có thể xuất hiện ở bên trong hoặc xung quanh mảnh ghép. Một số triệu chứng mà bạn phải đối mặt khi khối u hình thành là cứng khớp, đau đầu gối, giảm phạm vi mở rộng của đầu gối,…

Hiện tại, y khoa vẫn chưa xác định được nguyên nhân hình thành nên các khối u nang sau phẫu thuật tái tạo dây chằng chéo trước. Nhưng chúng có thể phát triển do sự tác động của một số yếu tố như vị trí ghép không chính xác, phản ứng của cơ thể với vít phẫu thuật,… Khi gặp phải biến chứng này, bác sĩ sẽ yêu cầu mổ nội soi ở một thời điểm thích hợp giúp loại bỏ khối u nang.

Tái phá vỡ mảnh ghép

Đây cũng là một trong những biến chứng sau mổ tái tạo dây chằng chéo trước nhưng không phổ biến. Tái phá vỡ mảnh ghép có thể xảy ra do một số nguyên nhân như mảnh ghép đặt không đúng vị trí, không cố định được mảnh ghép khi phẫu thuật, sai sót trong quá trình phẫu thuật khiến chúng bị kéo căng quá mức,…

Khi mổ tái tạo dây chằng chéo trước, phần dây chằng bị đứt sẽ được thay thế bằng phương pháp autograft hoặc allograft. Phương pháp allograft là sử dụng mô hoặc xương của người hiến tặng để sửa chữa dây chằng. Còn phương pháp autograft là sử dụng mô hoặc xương ở vùng khác trên cơ thể để sửa chữa dây chằng.

Mô autograft tự thân thường rất mạnh và bền chắc, còn mô allograft hiến tặng sẽ yếu và ít bền chắc hơn. Vì thế, tình trạng tái phá vỡ mảnh ghép thường xảy ra ở những người mổ tái tạo dây chằng chéo trước từ mô của người hiến tặng. 

Hạn chế khả năng vận động

Hạn chế khả năng vận động thường xảy ra ở bệnh nhân mổ tái tạo dây chằng chéo trước từ gân bánh chè tự thân. Đặc biệt là những trường hợp phẫu thuật làm đứt gân bánh chè hoặc vỡ xương bánh chè. Nguy cơ gặp phải biến chứng này sẽ tăng lên nếu bạn tiến hành phẫu thuật quá sớm sau chấn thương xảy ra, phẫu thuật khi khớp gối chưa duỗi hết biên độ hoặc đang bị sưng nề.

Ngoài ra, tình trạng mất duỗi khớp gối và hạn chế khả năng vận động khớp cũng có thể khởi phát nếu bác sĩ tiến hành khoan đường hầm mâm chày hướng ra phía trước quá nhiều trong quá trình phẫu thuật.

Biến chứng khác

Sau mổ tái tạo dây chằng chéo trước bạn cũng có thể đối mặt với một số biến chứng không quá nghiêm trọng khác như tê bì, phát ra tiếng kêu lục cục trong khớp, bầm tím, tràn dịch khớp gối, teo cơ,…  Tuy nhiên, đây đều là những biến chứng không quá nghiêm trọng và có thể khắc phục bằng nhiều cách khác nhau.

Phòng ngừa biến chứng sau mổ tái tạo dây chằng chéo trước

Mổ tái tạo dây chằng chéo trước là phương pháp điều trị mang lại hiệu quả cao nhưng tiềm ẩn nhiều rủi ro trong và sau khi thực hiện. Để hạn chế tối đa nguy cơ phát sinh biến chứng thì bạn cần lưu ý những điều sau đây:

• Thăm khám và làm kiểm tra kỹ lưỡng vùng đầu gối bị tổn thương trước khi tiến hành phẫu thuật. Chỉ nên làm phẫu thuật tái tạo dây chằng chéo trước khi thực sự cần thiết.
• Tiến hành phẫu thuật tại các cơ sở y tế uy tín đầy đủ trang thiết bị và được thực hiện bởi bác sĩ có trình độ chuyên môn và giàu kinh nghiệm.
• Kiểm tra tiền sử bệnh lý của bản thân và gia đình để có biện pháp phòng ngừa biến chứng khi cần thiết (đặc biệt là trường hợp đông máu).
• Chăm sóc vết thương sau phẫu thuật đúng cách và thay bằng gạc mỗi ngày theo chỉ định của bác sĩ. Không nên để vết mổ tiếp xúc với vết mổ khi chưa lành.

• Nên sử dụng mảnh ghép allograft từ người hiến tặng đáng tin cậy để hạn chế nguy cơ nhiễm trùng sau phẫu thuật.
• Tập vật lý trị liệu phục hồi chức năng tích cực theo đúng chỉ định của bác sĩ. Cần liên hệ với bác sĩ ngay khi xuất hiện triệu chứng bất thường sau phẫu thuật.

Một số điều mà bác sĩ cần lưu ý trong quá trình phẫu thuật là:

• Bác sĩ cần tuân thủ theo đúng quy trình phẫu thuật như dùng thiết bị phẫu thuật mới hoặc đã qua khử trùng, vệ sinh vết mổ sau phẫu thuật đúng cách,…
• Mảnh ghép tự thân cần được lấy ra một cách cẩn thận để tránh gây tổn thương đến các cơ quan xung quanh.
• Khi phẫu thuật, nên tạo lực căng ghép sao cho phù hợp để tránh tình trạng tái phá vỡ mảnh ghép.
• Quá trình phẫu thuật cần được thực hiện một cách cẩn thận để tránh gây tổn thương đến động mạch.

Bài viết trên đây là tổng hợp các biến chứng sau mổ tái tạo dây chằng chéo trước có thể xảy ra và cách phòng ngừa bạn có thể tham khảo. Mổ tái tạo dây chằng chéo trước mang lại rất nhiều lợi ích nhưng cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro nghiêm trọng. Tốt nhất, bạn chỉ nên thực hiện khi có chỉ định của bác sĩ. Khi tiến hành làm phẫu thuật, bạn nên tiến hành tại các cơ sở y tế uy tín có trang thiết bị đầy đủ và bác sĩ tay nghề cao để đảm bảo hiệu quả mang lại và hạn chế biến chứng.