Lupus Ban Đỏ Có Di Truyền Không? Cách Phòng Ngừa?

Lupus ban đỏ là bệnh lý tự miễn mãn tính không thể điều trị khỏi và gây ra rất nhiều vấn đề trên toàn bộ cơ thể, làm ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe và cuộc sống hằng ngày. Vậy bệnh Lupus ban đỏ có di truyền không, liệu có thể phòng ngừa được không, cùng tham khảo chi tiết trong bài viết dưới đây.

Bệnh Lupus ban đỏ có di truyền không? 

Nguyên nhân gây lupus ban đỏ hiện vẫn chưa được xác thực, chỉ có thể nhận định rằng có liên quan đến sự rối loạn của hệ thống miễn dịch. Thay vì tấn công các yếu tố dị nguyên xâm nhập cơ thể thì hệ miễn dịch lại nhầm lẫn và tấn công vào các tế bào, các mô khỏe mạnh khiến chúng bị suy yếu, hoạt động bất thường. Các vấn đề mà bệnh gây ra được thể hiện trên cả các khớp, da, tóc, móng hay cả các cơ quan nội tạng.

Hiện nay có hai dạng lupus bao gồm Lupus ban đỏ hệ thống và lupus ban đỏ dạng đĩa với một số triệu chứng khác nhau. Tuy nhiên cả hai đều gặp rất nhiều ở nữ giới, đặc biệt những người đang trong độ tuổi sinh sản. Các triệu chứng ban đầu của bệnh đôi khi có thể nhầm lẫn với viêm khớp dạng thấp, chỉ khác ở lupus rất ít gây biến dạng các khớp. Vậy bệnh Lupus ban đỏ có di truyền không?

Thực tế dù là bệnh được biểu hiện ngoài da khá rõ rệt như lupus ban đỏ không có tính lây truyền nhưng lại có tính di truyền. Nếu gia đình có người mắc bệnh, đặc biệt là người mẹ thì nguy cơ con cái mắc bệnh là rất cao, có thể bùng phát các triệu chứng sớm hơn nếu gặp các điều kiện thuận lợi, chẳng hạn như nhiễm virus, sống trong môi trường ô nhiễm hay sử dụng các thuốc làm thay đổi nội tiết tố nữ. 

Lupus ban đỏ có di truyền không, được biểu hiện như thế nào thì còn phụ thuộc vào yếu tố chủng tộc hay môi trường. Không phải cứ cha mẹ mắc bệnh là con mắc bệnh, điều này chỉ chiếm từ 5 – 13% mà thôi. Những nhóm người thường có nguy cơ mắc bệnh cao hơn nên biểu hiện yếu tố di truyền cũng cao hơn thường là người Châu Á, người Mỹ gốc Phi, người Tây Ban Nha/ La tinh, người  Mỹ bản xứ, người Hawaii bản địa hay người ở khu vực Thái Bình Dương.

Ngoài ra cần hiểu rằng không có các gen gây Lupus ban đỏ nhưng việc một người mắc bệnh sẽ bị thay đổi đối một số gen liên quan đến hệ thống miễn dịch nên điều này có thể liên quan đến các yếu tố di truyền. Nghiên cứu đã tìm ra đến hơn 100  gen biến dị có liên quan đến di truyền lupus dạo gần đây giúp bạn giải đáp được thắc mắc Lupus ban đỏ có di truyền không. 

Một số gen được cho là có liên quan đến yếu tố di truyền ở lupus như gene nằm trên cặp nhiễm sắc thể số 6 có tên là TNFAIP3. Gene này có khả năng mã hóa protein gây viêm của cơ thể và đồng thời nó cũng có tính chất di truyền từ đời này sang đời khác. Ngoài ra các gene HLA I, II và III ; gene biến thể BANK1, TNFSF4, ITGAM, BLK, IRF5, PTPN22, STAT4, và CDKN1A. cũng đều có liên quan đến các yếu tố di truyền lupus ban đỏ.

Một số nghiên cứu khác về chỉ số di truyền của lupus ban đỏ mà bạn có thể quan tâm là cặp song sinh đơn hợp tử có > 35% cùng mắc lupus trong khi các cặp anh chị em thông thường chỉ có tỷ lệ khoảng 2 – 5%. Cũng có trường hợp cả hai bố mẹ không mắc bệnh nhưng cặp anh chị em em trong lại bị, tuy nhiên tỷ lệ này thương khá thấp. 

Mặt khác gene cũng liên quan đến mức độ nặng/ nhẹ của bệnh. Theo các bác sĩ việc vì sao có người bị lupus thường có triệu chứng rất nặng nhưng có người chỉ bị nhẹ, nhanh thuyên giảm thì tất cả đều có liên quan đến gene. 

Lupus ban đỏ có di truyền không, biểu hiện thế nào thì theo các nhà khoa học, nó còn liên quan đến cả sự chết đi của các tế bào. Do sự tấn công nhầm lẫn của hệ thống miễn dịch làm cho một số tế bào chết làm cơ thể phải thay đổi các tế bào này và theo yếu tố di truyền thì cơ thể có thể không đào thảo các tế bào chết này. Con cái sinh ra có thể mang các tế bào chết này và làm tăng nguy cơ mắc bệnh.

Nói chung với băn khoăn rằng Lupus ban đỏ có di truyền không thì hoàn toàn có thể có. Tất nhiên không phải cứ bố mẹ bị là con cũng bị nhưng nguy cơ con mắc bệnh sẽ cao hơn rất nhiều so với những đứa trẻ bình thường, nhất là khi gặp điều kiện thuận lợi, các triệu chứng bệnh sẽ bùng phát nhanh chóng. Do đó nếu cha mẹ có người bị mắc bệnh thì nên thăm khám và trao đổi với bác sĩ để hiểu rõ về tình trạng của bản thân và có hướng ngăn ngừa phù hợp nhất. 

Hướng ngăn ngừa nguy cơ di truyền lupus ban đỏ 

Trong hai dạng lupus thì Lupus ban đỏ hệ thống là căn bệnh tiềm ẩn nhiều vấn đề nguy hiểm hơn, thậm chí có thể ảnh hưởng đến cả việc sinh sản. Tất nhiên lupus không làm ảnh hưởng đến chức năng sinh sản mà nó có thể là thời điểm làm bùng phát các triệu chứng nghiêm trọng hơn, thậm chí có thể gây sảy thai. Do đó những người mắc bệnh nên trao đổi chi tiết với bác sĩ nếu mang thai hoặc có nhu cầu mang thai để được hỗ trợ kịp thời, tránh các hệ lụy nguy hiểm xuất hiện.

Lupus ban đỏ có di truyền không thì câu trả lời là có, vậy liệu có cách nào để phòng ngừa được tối đa nguy cơ này? Thực tế hiện nay vẫn chưa có bất cứ phương pháp xét nghiệm sàng lọc nào có thể xác định được các gene di truyền từ cha mẹ sang thai nhi có thể gây bệnh lupus. Mặt khác không phải ai mang gene này cũng có các triệu chứng từ lupus nên việc có thể phát hiện bệnh từ giai đoạn mang thai là rất khó.

Theo các bác sĩ, người mẹ bị lupus nếu muốn mang thai nên chờ ít nhất từ 6 – 12 tháng sau khi đẩy lùi bệnh mới nên mang thai. Tất nhiên điều này không mang mục đích ngăn chặn được các gene di truyền mà để hạn chế các ảnh hưởng đến sức khỏe của trẻ nhỏ trong các đợt điều trước đồng thời hạn chế được nguy cơ bùng phát trở lại ở mẹ. Nếu phải điều trị bệnh khi mang thai có thể ảnh hưởng rất nhiều đến thai nhi

Cần chú ý rằng, yếu tố môi trường, dinh dưỡng, sinh hoạt có mối liên kết trực tiếp với khả năng bệnh bùng phát. Mặc dù không có biện pháp phòng tránh bệnh tuyệt đối nhưng giữ có con một môi trường sống lành mạnh, hạn chế các căng thẳng thì hoàn toàn có thể ngăn ngừa được nguy cơ bị lupus ban đỏ ở những đứa trẻ có cha mẹ mắc bệnh.

Để ngăn ngừa tối đa nguy cơ bùng phát bệnh ở những đứa trẻ có cha mẹ bị lupus bạn đỏ, cần lưu ý những điều sau

• Sinh sống trong môi trường trong lành, tránh xa những nơi ô nhiễm nhiều hóa chất, bụi bẩn
• Tránh xa thuốc lá và khói thuốc lá
• Tránh tiếp xúc với hóa chất, kể cả chất tẩy rửa hoặc luôn sử dụng bao tay bảo hộ
• Che chắn cho con, không để da tiếp xúc trực tiếp với ánh nắng, sử dụng kem chống nắng cho cả mặt và toàn thân
• Luôn bảo vệ sức khỏe tối ưu, hạn chế để bị nhiễm trùng, nhiễm khuẩn, nhiễm virus
• Bổ sung rau xanh, trái cây hay các thực phẩm có hàm lượng acid béo omega 3 cao. Các nghiên cứu chỉ ra việc sử dụng thực đơn có hàm lượng acid béo omega 3  như óc chó, các loại cá béo có thể đem đến cho người bị lupus rất nhiều lợi ích. Ngoài ra nếu bổ sung qua thực phẩm không đủ người bệnh cũng có thể xem xét kết hợp với việc sử dụng các viên uống bổ sung để phòng ngừa tối đa
• Tránh xa bia rượu, chất kích thích, các món ăn cay nóng, chất béo xấu hay các món ăn có thể gây dị ứng
• Tăng cường các vitamin cần thiết để nâng cao sức đề kháng thường ngày
• Giữ tinh thần thoải mái, tích cực, lạc quan, tránh rơi vào stress căng thẳng quá mức
• Luyện tập thiền hay yoga hằng ngày cũng mang đến khá nhiều lợi ích cho người bị lupus ban đỏ
• Tránh tối đa việc dùng các loại thuốc kháng sinh, các thuốc hay thực phẩm có thể làm thay đổi nội tiết tố hay hormone. Nếu cần dùng hay trao đổi rõ với bác sĩ về tình trạng của bản thân để được hỗ trợ tốt nhất

Tất nhiên các biện pháp này chỉ mang tính chất hỗ trợ phần nào, không thể đảm bảo ngăn ngừa nguy cơ bệnh bùng phát ở đời con tuyệt đối. Phụ huynh cần theo dõi và quan sát con nhiều hơn, nếu thấy có các dấu hiệu bệnh thì nên nhanh chóng đưa con đến bệnh viện để có biện pháp chăm sóc và điều trị kịp thời. 

Trên đây là một số chia sẻ giúp bạn giải đáp băn khoăn Lupus ban đỏ có di truyền không, có ngăn ngừa được không, hy vọng đã mang đến cho bạn những thông tin hữu ích. Gia đình có người bị lupus ban đỏ cũng nên tái khám thường xuyên để kiểm soát các vấn đề sức khỏe, tránh các biến chứng nguy hiểm khác xuất hiện.