Rò Hậu Môn

Rò hậu môn là thuật ngữ y tế chỉ việc hình thành một đường hầm hoặc đường nối xuất phát từ bên trong lỗ hậu môn (lỗ mà cơ thể sử dụng để thoát chất thải) đến một cơ quan khác trên cơ thể, thường là da. Tình trạng này thường xảy ra sau một đợt nhiễm trùng không được điều trị hoặc điều trị không đúng cách.

Rò hậu môn còn được gọi là bệnh mạch lươn, là bệnh lý vùng hậu môn - trực tràng phổ biến thứ hai sau bệnh trĩ. Tình trạng này thường không nguy hiểm đến tính mạng, tuy nhiên người bệnh nên đến bệnh viện để được chẩn đoán và có biện pháp điều trị phù hợp.

Rò hậu môn được phân thành nhiều loại khác nhau, phụ thuộc vào mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng. Cụ thể các loại lỗ rò phổ biến bao gồm:

• Rò hoàn toàn: Là tình trạng hình thành một đường nối hoàn toàn thông nhau giữa hậu môn và da.
• Rò không hoàn toàn: Rò hậu môn không hoàn toàn còn được gọi là rò chột, là tình trạng đường rò chỉ có một lỗ nhỏ.
• Rò phức tạp: Đây là thuật ngữ chỉ tình trạng đường rò phức tạp, có nhiều nhánh và lỗ thông nhau. Đôi khi rò phức tạp còn được gọi là rò móng ngựa.
• Đường rò đơn giản: Đây là tình trạng rò hậu môn thẳng hoặc có ít nhánh.
• Rò trong cơ thắt: Đây là loại rò hậu môn nông và thường là biến chứng của tình trạng áp xe vùng hố ngồi trực tràng.
• Rò ngoài cơ thắt: Tình trạng thường là biến chứng của tình trạng áp xe vùng chậu hông trực tràng.

Rò hậu môn cần được điều trị để tránh các rủi ro gây ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của người bệnh. Có nhiều cách khác nhau được áp dụng để điều trị rò hậu môn, tuy nhiên phẫu thuật thường được xem là mang lại hiệu quả cao và hạn chế nguy cơ tái phát.

Rò hậu môn thường xuất hiện sau một thời gian kể từ lúc ổ áp xe quanh hậu môn tự vỡ, vết thương lành lại và để lại một lỗ nhỏ, khô, có vảy và thường chảy dịch mủ, hôi và dễ tái phát.

Các triệu chứng và dấu hiệu khác bao gồm:

• Áp xe hậu môn tái phát thường xuyên.
• Đau đớn và sưng xung quanh hậu môn.
• Tiết dịch hậu môn có mùi hôi hoặc chảy mủ xung quanh lỗ hậu môn.
• Đau hậu môn, cơn đau có thể được cải thiện sau khi áp xe vỡ.
• Kích ứng da xung quanh lỗ hậu môn.
• Đau đớn khi đi đại tiện.
• Chảy máu hậu môn, đặc biệt là khi đi đại tiện.
• Khó kiểm soát nhu động ruột khiến người bệnh đi đại tiện không tự chủ trong một số trường hợp.
• Sốt, ớn lạnh và mệt mỏi nói chung.

Các triệu chứng rò hậu môn, đặc biệt là khi nhiễm trùng có thể trở nên nghiêm trọng. Do đó, người bệnh nên đến bệnh viện và trao đổi với bác sĩ chuyên môn nếu nhận thấy các triệu chứng bệnh.

Lỗ hậu môn nằm ở bên ngoài cơ thể với nhiệm vụ thoát các chất thải ra khỏi ngoài. Bên trong lỗ hậu môn có rất nhiều tuyến nhỏ để chất nhờn nhằm mục đích bôi trơn và giúp người bệnh đi ngoài thuận lợi hơn. Đôi khi các tuyến này có thể bị tắc và nhiễm trùng, dẫn đến áp xe. Có khoảng 50% các trường hợp áp xe hậu môn phát triển thành lỗ rò.

Bên cạnh việc tắc các tuyến và nhiễm trùng hậu môn, có một số nguyên nhân khác có thể dẫn đến hình thành lỗ rò, chẳng hạn như:

1. Áp xe hậu môn

Nguyên nhân phổ biến nhất có thể dẫn đến rò hậu môn là áp xe hậu môn. Áp xe xảy ra khi một khoang ở hậu môn bị nhiễm trùng và chứa đầy mủ.

Có hơn 90% các trường hợp áp xe là cấp tính và hình thành do các tuyến ở hậu môn bị tắc nghẽn. Phân, vi khuẩn hoặc các chất thải khác nhau, có thể bị nghẽn ở hậu môn và các mô xung quanh, dẫn đến hình thành áp xe.

Nguy cơ hình thành lỗ rò có thể cao hơn nếu:

• Áp xe tự vỡ trước khi được điều trị;
• Chất lỏng, mủ và dịch không được thoát ra hoàn toàn;
• Áo xe không được chữa lành hoàn toàn.

Áp xe hậu môn có thể tự vỡ dẫn đến tổn thương các mô. Sau khi vết thương lành có thể dẫn đến một lỗ rò nhỏ nối hậu môn với da. Ngoài ra, nếu áp xe không được dẫn lưu hoàn toàn, mủ và các chất dịch nhiễm trùng có thể gây nhiễm trùng tái phát, điều này cũng dẫn đến lỗ rò hậu môn.

Để ngăn ngừa áp xe dẫn đến hình thành lỗ rò, người bệnh nên đến bệnh viện để được điều trị phù hợp. Bác sĩ thường chỉ định kháng sinh để kháng khuẩn và rạch ổ áp xe để dẫn đến mủ. Điều trị đúng cách có thể ngăn ngừa tình trạng hình thành lỗ rò hậu môn.

2. Bệnh Crohn

Bệnh Crohn là một loại bệnh viêm ruột mãn tính gây tổn thương lớp niêm mạc của hệ thống tiêu hóa. Tình trạng này là một trong những nguyên nhân phổ biến dẫn đến hình thành lỗ rò hậu môn. Bệnh Crohn cũng có thể dẫn đến nứt kẽ hậu môn, gây đau đớn và chảy máu khi đi đại tiện.

Bên cạnh đó, viêm túi thừa và viêm đại tràng cũng có thể dẫn đến hình thành lỗ rò hậu môn ở một số bệnh nhân.

3. Táo bón

Táo bón mãn tính là một trong những nguyên nhân phổ biến dẫn đến hình thành các lỗ rò.

Táo bón khiến phân cứng, thô, có kích thước to và người bệnh cần dùng sức rặn thường xuyên để đi đại tiện. Điều này có thể dẫn đến hình thành các vết cắt nhỏ xung quanh các mô ở hậu môn. Khi phân tiếp xúc với các vết thương sẽ dẫn đến nhiễm trùng và gây hình thành lỗ rò.

Hầu hết các trường hợp, rò hậu môn do táo bón không nghiêm trọng. Tuy nhiên, người bệnh cần trao đổi với bác sĩ về các triệu chứng để có kế hoạch điều trị phù hợp.

4. Các bệnh lây qua đường tình dục

Các bệnh lây truyền qua đường tình dục như HIV / AIDS hoặc chlamydia, có thể tấn công và làm suy yếu hệ thống miễn dịch. Điều này làm tăng tính nhạy cảm với nhiễm trùng, dẫn đến hình thành áp xe và lỗ rò ở hậu môn.

Giang mai cũng là một bệnh nhiễm trùng qua đường tình dục phổ biến có thể làm tăng nguy cơ hình thành lỗ rò, đặc biệt là ở nam giới.

5. Chấn thương hậu môn

Chấn thương vùng hậu môn - trực tràng có thể làm tăng nguy cơ hình thành lỗ rò ở hậu môn. Trong một số trường hợp, các khối u, vết loét, biến chứng sau phẫu thuật cắt trĩ hoặc phẫu thuật gần hậu môn, có thể làm tăng nguy cơ hình thành lỗ rò.

Ngoài ra, tổn thương các tuyến mồ hôi ở gần hậu môn có thể dẫn đến nhiễm trùng da thường xuyên và dẫn đến hình thành các lỗ nhỏ. Nếu không được xử lý phù hợp, các lỗ này có thể bị nhiễm trùng và dẫn đến hình thành lỗ rò.

6. Bệnh lao

Bệnh lao là một bệnh lý nhiễm trùng do vi khuẩn, thường gây ảnh hưởng đến phổi. Tuy nhiên đôi khi bệnh lao có thể gây tác động đến nhiều bộ phận khác, chẳng hạn như trực tràng và hậu môn. Trong trường hợp này, bệnh lao có thể dẫn đến loét hậu môn, tổn thương các mô trên bề mặt da và dẫn đến hình thành lỗ rò.

7. Ung thư

Mặc dù không phổ biến, tuy nhiên ung thư hậu môn trực tràng có thể là một trong những nguyên nhân tiềm ẩn dẫn đến hình thành lỗ rò.

Phân và các chất thải được lưu trữ ở trực tràng trước khi thải ra khỏi cơ thể. Do đó, bất kỳ nguyên nhân cơ bản nào, chẳng hạn như khối u lành tính hoặc ung thư hình thành ở hậu môn, đều có thể gây tổn thương cấu trúc này và dẫn đến lỗ rò.

Bên cạnh các nguyên nhân cơ bản, có một số yếu tố làm tăng nguy cơ hình thành lỗ rò, chẳng hạn như:

• Bệnh tiểu đường;
• Xạ trị điều trị ung thư;
• Mắc các bệnh da liễu ở gần hậu môn;
• Lối sống ít vận động;
• Chế độ ăn uống nhiều thức ăn cay.

Rò hậu môn có thể gây khó chịu, đau đớn và cần được chăm sóc phù hợp. Nếu không được điều trị, các triệu chứng có thể trở nên nghiêm trọng dẫn đến nhiều biến chứng khác nhau.

Một số lỗ rò có thể gây nhiễm trùng vi khuẩn và dẫn đến nhiễm trùng huyết. Đây là một tình trạng nguy hiểm có thể dẫn đến huyết áp thấp, tổn thương các cơ quan nội tạng và thậm chí là dẫn đến tử vong.

Do đó, nếu nhận thấy các triệu chứng rò hậu môn, người bệnh nên đến bệnh viện để được chẩn đoán và điều trị phù hợp. Tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng, bác sĩ có thể đề nghị sử dụng thuốc hoặc phẫu thuật để điều trị.

Để chẩn đoán tình trạng rò hậu môn, bác sĩ có thể kiểm tra khu vực xung quanh hậu môn để xác định các lỗ rò trên da. Sau đó, bác sĩ sẽ xác định độ sâu và đường di chuyển của lỗ rò để có kế hoạch điều trị phù hợp.

Đối với các lỗ rò không thể nhìn thấy trên bề mặt da, bác sĩ có thể đề nghị một số xét nghiệm chẩn đoán, chẳng hạn như:

• Nội soi trực tràng: Trong thủ thuật này, bác sĩ chuyên khoa sử dụng ống dài, mỏng, có đèn và camera, đưa vào hậu môn để quan sắt lỗ rò ở bên trong trực tràng.
• Siêu âm thông qua hậu môn: Trong xét nghiệm này, bác sĩ sử dụng sóng âm tần số cao để quan sát bề mặt của ống hậu môn.
• Chụp CT và MRI: Đây là các xét nghiệm hình ảnh được sử dụng để quan sát bên trong ống hậu môn và niêm mạc hậu môn. Ngoài ra, xét nghiệm hình ảnh này có thể giúp bác sĩ chuyên khoa đánh giá mức độ viêm và tổn thương niêm mạc hậu môn để có kế hoạch xử lý phù hợp.

Nếu phát hiện được lỗ rò hậu môn, bác sĩ có thể đề nghị các xét nghiệm khác để xác định các bệnh lý liên quan, chẳng hạn như bệnh Crohn. Xác định được nguyên nhân có thể hỗ trợ phòng ngừa lỗ rò tái phát cũng như hạn chế các rủi ro liên quan.

Rò hậu môn thường không thể tự lành và cần điều trị y tế. Trên thực tế không có thuốc điều trị tình trạng này. Do đó, lỗ rò thường được điều trị bằng phương pháp phẫu thuật. Tùy thuộc vào các triệu chứng, bác sĩ có thể đề nghị các thủ thuật như:

1. Điều trị không phẫu thuật

Phương pháp điều trị rò hậu môn không phẫu thuật duy nhất được áp dụng hiện này là sử dụng keo fibrin tự thân. Trong thủ thuật này, bác sĩ sẽ bơm một lượng keo fibrin vào đường rò để làm đầy đường nối. Điều này giúp các tế bào từ mô xung quanh phát triển và loại bỏ đường rò.

Sử dụng keo fibrin điều trị đường rò là một thủ thuật an toàn, không xâm lấn và không đau. Tuy nhiên, thủ thuật này thường kém hiệu quả khi so với phẫu thuật. Bên cạnh đó, theo một số nghiên cứu, người bệnh được điều trị bằng kỹ thuật, lỗ rò có thể tái phát sau 16 tháng điều trị.

2. Phẫu thuật cắt lỗ rò

Cắt lỗ rò là thủ thuật hiệu quả và phổ biến nhất khi điều trị rò hậu môn, chiếm khoảng 90% các ca phẫu thuật lỗ rò.

Trong thủ thuật này, bác sĩ thực hiện một đường rạch dài dọc theo chiều dài của đường rò từ lỗ bên trong đến lỗ bên ngoài. Tùy thuộc vào vị trí của lỗ rò, bác sĩ có thể cắt một phần nhỏ của cơ thắt hậu môn để tăng cường hiệu quả điều trị.

Sau khi mở đường rò, các chất bên trong sẽ được làm sạch và loại bỏ để ngăn ngừa nguy cơ tái phát. Đường cắt lỗ rò sẽ được để mở, không khâu và thường lành lại trong vòng 4 - 8 tuần, để lại một vết sẹo thẳng, dài.

Đối với các lỗ rò phức tạp hơn, bác sĩ có thể mở đường rò theo từng phần để tránh các rủi ro liên quan.

3. Phương pháp đặt seton

Seton là một đoạn chỉ phẫu thuật hoặc cao su mỏng được đặt ở đường rò để giữ các lỗ rò mở trong vài tuần. Điều này giúp thoát nước, chất thải và dẫn lưu mủ trước khi bác sĩ đóng đường rò lại. Thủ thuật này có thể hỗ trợ giảm viêm, chống nhiễm trùng tái phát và không để lại lại sẹo.

Kỹ thuật đặt seton thường được chỉ định cho bệnh nhân có nguy cơ đại tiện không tự chủ sau khi phẫu thuật. Tuy nhiên, để hạn chế các rủi ro không mong muốn, người bệnh nên trao đổi với bác sĩ về các biến chứng sau phẫu thuật để có kế hoạch chăm sóc phù hợp.

4. Thủ thuật thắt đường rò giữa cơ thắt

Thủ thuật thắt đường rò giữa cơ thắt (LIFT) là một phương pháp được sử dụng để điều trị các đường rò đi qua cơ thắt hậu môn. Trong thủ tục này, bác sĩ tạo một vết cắt trên da để dẫn lưu mủ. Sau đó lỗ rò sẽ được bịt kín ở hai đầu và mở ra để tạo thành sẹo phẳng.

5. Phẫu thuật bằng laser

Điều trị rò hậu môn bằng tia laser sử dụng một chùm tia laser nhỏ để bịt kín lỗ rò. Tuy nhiên phẫu thuật bằng tia laser có thể mang lại hiệu quả thấp, nguy cơ tái phát cao và không đảm bảo về độ an toàn. Do đó, người bệnh nên trao đổi với bác sĩ để được hướng dẫn cụ thể.

Phẫu thuật lỗ rò là thủ thuật phổ biến, nhưng có thể dẫn đến một số rủi ro, chẳng hạn như:

• Nhiễm trùng.
• Đường rò tái phát.
• Đại tiện không tự chủ.

Mức độ rủi ro phụ thuộc vào vị trí lỗ rò và quy trình thực hiện phẫu thuật. Do đó, người bệnh nên trao đổi với bác sĩ để được hướng dẫn cụ thể trước khi phẫu thuật.

Rò hậu môn có thể tái phát sau khi điều trị. Do đó, người bệnh nên có kế hoạch phòng ngừa phù hợp, chẳng hạn như:

• Bổ sung chất xơ: Nếu bị táo bón, phân lớn, khô hoặc cứng, người bệnh nên bổ sung chất xơ từ rau xanh và trái cây đề làm mềm phân, ngăn ngừa nứt kẽ hậu môn và rò hậu môn.
• Uống đủ nước: Uống đủ nước có thể ngăn ngừa táo bón, làm mềm phân và giúp người bệnh đi ngoài dễ dàng hơn.
• Hạn chế tiêu thụ rượu: Rượu, bia và các chất kích thích khác có thể gây mất nước trong cơ thể và khiến lỗ rò trở nên nghiêm trọng hơn.
• Tập thể dục thường xuyên: Tập thể dục và duy trì vận động ít nhất 30 phút mỗi ngày có thể tăng cường hoạt động của hệ thống tiêu hóa và ngăn ngừa hình thành lỗ rò.
• Đi đại tiện ngay khi cần thiết: Nếu có nhu cầu đi đại tiện, người bệnh nên đi ngày lập tức và tránh nhịn đại tiện. Điều này có thể khiến phân cứng, khô và gây tổn thương hậu môn khi đi ra khỏi cơ thể.
• Thay đổi thói quen đại tiện: Người bệnh nên tạo các thói quen tốt, chẳng hạn như hạn chế căng thẳng khi đi đại tiện, vệ sinh hậu môn sạch sẽ hoặc điều trị các bệnh lý liên quan.
• Sử dụng sản phẩm làm mềm phân: Các chất làm mềm phân có thể hỗ trợ điều trị táo bón và ngăn ngừa tình trạng nứt kẽ hậu môn tái phát.

Rò hậu môn thường đáp ứng tốt sau khi phẫu thuật. Tuy nhiên người bệnh nên thay đổi phong cách sống, chế độ ăn uống, cũng như thường xuyên vận động để ngăn ngừa nguy cơ tái phát.

Nếu các triệu chứng nghiêm trọng hoặc không đáp ứng điều trị, người bệnh nên trao đổi với bác sĩ để được hướng dẫn cụ thể.

• Phẫu thuật rò hậu môn
• Chữa rò hậu môn bằng đông y
• Phẫu Thuật Nứt Kẽ Hậu Môn
• Trị Ngứa Hậu Môn