Saffron (nhuỵ hoa nghệ tây) – Phân loại, công dụng, cách dùng

Saffron hay còn được biết là nhuỵ hoa nghệ tây, là loại gia vị thảo dược lâu đời nhất thế giới với hơn 3000 năm lịch sử. Ngày nay, người ta thường dùng nhuỵ hoa nghệ tây để làm đẹp, pha trà, nấu ăn, chăm sóc sức khoẻ cho nhiều đối tượng khác nhau. Thói quen uống saffron hàng ngày không chỉ giúp ngăn ngừa ung thư mà còn tốt cho tim mạch, giúp giảm cân, làm đẹp, hỗ trợ cải thiện tuần hoàn máu, chống lão hóa.

Saffron hay còn được biết là nhuỵ hoa nghệ tây, là loại gia vị thảo dược lâu đời nhất thế giới với hơn 3000 năm lịch sử. Trước đây, Saffron thường được sử dụng làm gia vị trong giới quý tộc châu Âu. Ngày nay, người ta thường dùng nhuỵ hoa nghệ tây để làm đẹp, chăm sóc sức khoẻ cho nhiều đối tượng khác nhau. Vậy nhuỵ hoa nghệ tây là gì, có công dụng gì mà cho dù với giá thành đắt đỏ vẫn được ưa chuộng đến vậy? 

Saffron là gì – Nguồn gốc và những đặc điểm đặc trưng

Saffron có tên tiếng Việt là nhuỵ hoa nghệ tây, thực chất là phần sợi nhuỵ của hoa cây nghệ tây có danh pháp khoa học Crocus Sativus.Các tài liệu cổ xưa ghi chép rằng, nhuỵ hoa nghệ tây Saffron gắn liền với nền văn hoá Ba Tư, Hy Lạp và Ấn Độ cổ đại từ hơn 3000 năm về trước.

Sau đó, cây nghệ tây được du nhập sang nhiều quốc gia khác ở vùng Tây Nam Á, Bắc Phi, Bắc Mỹ và châu Đại Dương.Tuy nhiên, cây nghệ tây rất kén chọn vùng địa lý sinh trưởng, ngày nay, cây nghệ tây chỉ được trồng chủ yếu ở Iran, Tây Ban Nha, Hy Lạp, Ma rốc,…

Cây nghệ tây thuộc họ Diên Vĩ rất kén chọn khu vực địa lý sinh trưởng
Cây nghệ tây thuộc họ Diên Vĩ rất kén chọn khu vực địa lý sinh trưởng

Những đặc điểm thực vật của cây nghệ tây và Saffron:

  • Cây nghệ tây có chu kỳ sinh trưởng 8 năm, cây có thể phát triển đạt chiều cao đến 20 – 30 cm.
  • Củ giả thân hành chỉ sống được một mùa, nhỏ, ruột đặc và có màu nâu. Mỗi củ cho tối đa 10 củ con theo phương pháp phân chia sinh dưỡng, sau đó phát triển thành cây con mới.
  • Cây nghệ tây có từ 5 đến 11 lá trắng không quang hợp, bao quanh các lá thật. Sau thời gian ngủ dưỡng, các lá thật mọc thẳng đứng như lưỡi dao, tán mỏng, dài đến 40cm.
  • Mùa thu, các búp màu tím xuất hiện cho những bông hoa với sắc tím tử đinh hương đẹp rực rỡ, mùi thơm ngào ngạt tựa mật ong. Đặc biệt mỗi cây chỉ cho duy nhất 4 bông hoa Saffron, mỗi bông hoa chỉ cho đúng 3 đầu sợi nhuỵ – chính là Saffron.
  • Saffron tức sợi nhuỵ, là phần đắt giá nhất của cây nghệ tây, có dạng sợi chỉ, dài khoảng 25 – 30mm, có phần chân màu vàng và thân màu đỏ thẫm.
  • Sợi Saffron có màu sắc rực rỡ, mùi rất thơm, phảng phất mùi cỏ khô và mật ong hoa cỏ, có vị hơi đắng nhẹ. Đặc biệt, Saffron rất dễ bị biến đổi bởi điều kiện môi trường như ánh sáng, độ pH, không khí, nhiệt độ,…

Những tác dụng của nhuỵ hoa nghệ tây với sức khoẻ và sắc đẹp

Theo các nghiên cứu khoa học, trong Saffron có chứa hơn 150 hợp chất dễ bay hơi, cùng với hàm lượng vitamin A, B1, B2, B6, C,… và khoáng chất Mg, K, Fe,… dồi dào. Trong đó, nổi trội nhất là ba thành phần hợp chất làm nên đặc trưng của Saffron gồm Crocin – màu sắc rực rỡ, Picrocrocin – vị đắng đặc trưng và Safranal – hương thơm.Những công dụng của Saffron với sức khoẻ của con người

  • Tốt cho giấc ngủ: Tác dụng của Saffron nổi bật nhất phải kể đến giúp ngủ ngon, ngủ sâu giấc, không mộng mị, ngủ mê man, tốt cho người bị khó ngủ, mất ngủ kinh niên, người già.
  • Tốt cho hệ thần kinh: Saffron tác dụng tích cực đến hệ thần kinh nhờ thành phần Carotenoid, vitamin nhóm B, ức chế tổng hợp Beta-Amyloid ở não bộ. Giúp cải thiện tâm trạng, tinh thần thoải mái, tăng khả năng tập trung, chống trầm cảm.
  • Tốt cho não bộ: Hoạt chất Phosphorylated tăng cường chức năng của não bộ, tăng cường trí nhớ, cải thiện triệu chứng Alzheimer, Parkinson.
  • Tác dụng nhuỵ hoa nghệ tây với triệu chứng tiền kinh nguyệt: Cải thiện các triệu chứng đau bụng, chuột rút, đau tức ngực, nổi mụn, tâm trạng thất thường trước và trong chu kỳ.
  • Tốt cho hệ tiêu hoá: Một trong những công dụng của nhuỵ hoa nghệ tây là giảm nồng độ axit, khí chướng trong dạ dày, nhờ đó giảm đau dạ dày, đầy hơi.
  • Saffron có tác dụng gì với thị lực: Điều tiết hoạt động của tế bào thị giác, cải thiện thị lực, hỗ trợ cải thiện bệnh thoái hoá điểm vàng, viêm võng mạc,…
  • Công dụng Saffron với tim mạch: Hỗ trợ giảm Cholesterol trong máu, tăng sức bền thành mạch, tăng lưu thông tuần hoàn máu, ngừa xơ cứng động mạch. Thành phần Kaempferol trong Saffron giúp cải thiện chức năng tim, giảm nguy cơ đau tim. Tuy nhiên, người đang mắc bệnh tim mạch thì không nên dùng.
  • Hỗ trợ tăng cường sinh lý nam nữ: Tăng cường hormone giới tính, cải thiện sinh lý, đặc biệt tốt cho phụ nữ tiền mãn kinh và nam giới sinh lý yếu.
  • Công dụng nhuỵ hoa nghệ tây Saffron với hệ hô hấp: Cải thiện tình trạng ho khan, đau họng, viêm họng, bệnh hen suyễn.
  • Các công dụng khác: Bên cạnh những tác dụng nổi bật trên thì dược liệu này còn hỗ trợ ổn định đường huyết, tăng hấp thụ Canxi, lọc máu, hình thành hồng cầu, tốt cho người thiếu máu.
  • Tác dụng với bệnh nhân ung thư: Tạp chí Hepatology cho biết, Saffron có thể ức chế hoạt động của các hoá chất gây ung thư, ức chế và tấn công tế bào ung thư. Do đó, dược liệu này tốt cho người đang hoá trị, xạ trị.

Công dụng nhuỵ hoa nghệ tây trong chăm sóc sắc đẹp

Nhuỵ hoa nghệ tây đem lại nhiều tác dụng tuyệt vời cho làn da, mái tóc và vóc dáng phụ nữ
Nhuỵ hoa nghệ tây đem lại nhiều tác dụng tuyệt vời cho làn da, mái tóc và vóc dáng phụ nữ
  • Chăm sóc da: Hỗ trợ giảm mụn, tăng thải độc da, kiểm soát bã nhờn, hỗ trợ làm mờ nám sạm, vết thâm, cấp ẩm cho da, làm săn chắc da, ngừa lão hoá, duy trì làn da rạng ngời trẻ trung.
  • Hỗ trợ điều trị bệnh ngoài da: Có hiệu quả hỗ trợ điều trị các bệnh vảy nến, viêm da cơ địa,…
  • Gìn giữ vóc dáng: Kích thích cơ thể đốt cháy mỡ thừa, giảm cảm giác đói, hỗ trợ giảm cân.
  • Làm đẹp tóc: Kích thích tóc mọc nhanh, giúp tóc bóng mượt, giảm gãy rụng.

Các loại Saffron trên thị trường và hướng dẫn phân biệt

Thực tế trên thị trường có rất nhiều loại Saffron khác nhau, đa dạng cả chất lượng và giá thành sản phẩm. Tuy nhiên, rất nhiều người tiêu dùng không để ý và không phân biệt được nhuỵ hoa nghệ tây có mấy loại và đâu mới là loại chất lượng.Dưới đây là những cách phân loại phổ biến nhất mà bạn đọc có thể tham khảo.

Phân loại theo nguồn gốc Saffron

Theo nghiên cứu, chất lượng nhuỵ hoa nghệ tây phụ thuộc rất lớn bởi vùng địa lý canh tác. Loại cây này rất kén khu vực sinh trưởng, chỉ thích hợp với điều kiện thời tiết, thổ nhưỡng ở khu vực Địa Trung Hải.

Do đó, theo tiêu chí nguồn gốc xuất xứ, Saffron được chia thành các loại khác nhau như nhuỵ hoa nghệ tây Iran, Hy Lạp, Maroc, Kashmir, Tây Ban Nha, Dubai,…80% thị trường Saffron thế giới có nguồn gốc từ Iran – nơi được mệnh danh là thủ phủ Saffron thế giới. Song ít ai biết rằng, Saffron Tây Ban Nha, đặc biệt loại nhuỵ hoa ở vùng đảo La Mancha lại được đánh giá tốt nhất thế giới.

Phân loại theo hình thức canh tác

Phương thức nuôi trồng khác nhau cho ra đời những loại nhuỵ hoa nghệ tây khác nhau với chất lượng khác biệt.

  • Saffron hữu cơ hay Saffron Organic: Saffron được sản xuất từ cây nghệ tây được nuôi trồng tự nhiên. Không sử dụng bất kỳ hoá chất hay phân vô cơ nào. Quy trình nuôi trồng kiểm soát nghiêm ngặt, cho chất lượng cao với hàm lượng dưỡng chất tối ưu. Đây là loại đắt nhất thị trường.
  • Saffron tự nhiên: Cây nghệ tây sinh trưởng tự nhiên hoàn toàn không chăm sóc, phụ thuộc vào điều kiện môi trường. Kiểm soát không chặt chẽ như Saffron hữu cơ nhưng chất lượng khá tốt, giá thành phải chăng.
  • Saffron thường: Do hộ cá nhân nhỏ lẻ nuôi trồng, chủ yếu bán ở các chợ truyền thống. Quy trình nuôi trồng có hoặc không kiểm soát, có thể sử dụng hoá chất vừa phải, chất lượng không đồng đều, giá rẻ.

Phân loại theo hình thức của sợi nhuỵ hoa

5 loại Saffron phổ biến trên thị trường hiện nay
5 loại Saffron phổ biến trên thị trường hiện nay

Căn cứ vào hình thức bên ngoài, đặc biệt là chiều dài sợi nhuỵ là cách phân loại Saffron phổ biến và đơn giản nhất.

  • Saffron Negin: Loại đắt đỏ nhất, có hàm lượng dưỡng chất cao nhất, sợi nhuỵ loại bỏ phần chân vàng, chỉ giữ phần thân đỏ đậm. Đặc biệt, Super Negin với sợi to, dày, có mùi thơm mật ong hoa cỏ, vị đắng nhẹ hậu ngọt là loại cao cấp nhất. Các sợi saffron Negin khác teo nhỏ hơn, màu đỏ sẫm hơn.
  • Saffron Sargol (All-red): Sợi cắt bỏ hoàn toàn chân vàng, chỉ lấy phần đỏ, chân và đầu sợi bằng nhau. Loại này sợi ngắn, mảnh hơn Negin và cũng không thơm và nhiều dưỡng chất bằng.
  • Saffron Pushal (Poushali): Lấy từ phần đầu nhuỵ đỏ đến dưới chân vàng từ 1 đến 3mm. Loại này trọng lượng nặng hơn nhưng chất lượng kém hơn.
  • Saffron Bunch (Dasteh): Lấy nguyên chiều dài sợi nhuỵ từ đầu đỏ đến cuối gốc, phần cuống vàng chiếm phần lớn nhưng không có giá trị dược tính. Loại này thường được bó thành bó nhỏ, khó kiểm soát chất lượng.
  • Saffron Konj (Konge): Hay còn được gọi là saffron trắng, là phần cuống sợi nhuỵ màu vàng loại bỏ từ loại Negin và Sargol, không có dược tính, thường dùng để pha trà.

Phân loại Saffron theo tiêu chuẩn đánh giá

Chất lượng nhuỵ hoa nghệ tây được đánh giá bằng phương pháp định lượng, phân loại dựa trên tiêu chuẩn được quy định chuẩn hoá rõ ràng. Theo Tổ chức tiêu chuẩn hoá ISO ban hành bộ ISO 3632 đánh giá chất lượng Saffron áp dụng cho toàn thế giới.

Bộ tiêu chuẩn được áp dụng với 3 dạng gồm sợi nhuỵ nguyên bản, sợi đã cắt và dạng bột. Theo tiêu chuẩn ISO 3632, Saffron được phân loại thành 3 cấp độ dựa trên 5 chỉ số: màu sắc (Crocin), hương thơm (Safranal) và hương vị (Picrocrocin), độ ẩm và chất tạo màu nhân tạo.Theo đó, Saffron đạt chuẩn là loại có độ ẩm tối đa 12% với dạng sợi, 10% với dạng bột và không có chất tạo màu nhân tạo. Các cấp độ Saffron dựa theo 3 chỉ số còn lại.

Cấp độ 1

  • Crocin 200
  • Safranal 20 – 50
  • Picrocrocin 70

Cấp độ 2

  • Crocin 170
  • Safranal 20 – 50
  • Picrocrocin 55

Cấp độ 3

  • Crocin 120
  • Safranal 20 – 50
  • Picrocrocin 40

Nhuỵ hoa nghệ tây sử dụng như thế nào?

Trước đây, Saffron chủ yếu được sử dụng làm gia vị trong các món ăn quý tộc hoàng gia. Ngày nay, loại dược liệu này được ưa chuộng sử dụng hàng ngày để chăm sóc sức khoẻ. Có rất nhiều cách sử dụng saffron khác nhau, như pha trà, nấu ăn, đắp mặt nạ,…

Sử dụng Saffron để pha trà

Pha trà là cách sử dụng nhuỵ hoa nghệ tây đơn giản và được ưa chuộng nhất. Trà Saffron được xếp vào thức trà thượng hạng với mùi thơm nồng nàn, sắc vàng óng ánh và vị hơi đắng thanh mát.

Trà nhuỵ hoa nghệ tây thanh mát thơm ngon và bổ dưỡng
Trà nhuỵ hoa nghệ tây thanh mát thơm ngon và bổ dưỡng

Cách làm rất đơn giản, bạn chỉ cần thả 7 – 10 sợi Saffron vào cùng 1 lít nước ấm khoảng 80 độ C. Hãm trà trong khoảng 5 phút khi nước trà chuyển sang màu vàng sáng là có thể sử dụng được.Để tăng thêm hương vị, bạn có thể kết hợp Saffron cùng các loại nguyên liệu khác như mật ong, sữa tươi, trà hoa hồng, hoa cúc khô, kỷ tử,…

Sử dụng Saffron làm nguyên liệu món ăn

Vốn dĩ Saffron là một loại gia vị quý tộc, rất được ưa chuộng trong các món ăn cao cấp ở phương Tây.Mùi hương và sắc vàng của nhuỵ hoa nghệ tây làm món ăn thêm hương vị, tinh tế và thẩm mỹ hơn.Bạn có thể sử dụng Saffron trong các món ăn như nấu cơm, lê hầm rượu, súp khoai tây, tổ yến chưng, thịt bò hầm,…

Nhuỵ hoa nghệ tây và những cách làm đẹp da hiệu quả

Phụ nữ thường sử dụng Saffron để chăm sóc làn da và cơ thể với nhiều công thức khác nhau. Tuỳ vào tình trạng làn da của mình mà bạn có thể lựa chọn công thức cho phù hợp.

Một số loại nguyên liệu thường được sử dụng cùng Saffron như sữa tươi không đường, bột gạo cho da khô; bột đất sét, bột cám gạo cho da dầu; tinh bột nghệ, mật ong cho da mụn; bột đàn hương, dâu tây cho da thâm sạm,…Lưu ý: Mỗi tuần chỉ nên sử dụng mặt nạ Saffron từ 2 – 3 lần.

Những lưu ý cần phải nhớ khi sử dụng nhuỵ hoa nghệ tây

FDA – Cục quản lý thực phẩm Hoa Kỳ cho biết, khi sử dụng Saffron cần lưu ý về liều lượng sử dụng an toàn cũng như cảnh báo những đối tượng không nên sử dụng.

  • Liều lượng khuyên dùng: Người bình thường sử dụng 15mg/ngày, người bị mất ngủ, người trầm cảm nhẹ đến trung bình nên dùng 30mg/ngày với ngày 2 lần. Mỗi lần sử dụng không quá 0.1g tương đương khoảng 50 sợi, mỗi ngày dùng không quá 0.3g.
  • Cảnh báo tác dụng không mong muốn: Dùng quá liều gây tác dụng phụ như bồn chồn, khô đắng miệng, đau đầu, buồn nôn, đại tiện ra máu. Dùng quá 5g/ngày gây vàng da, vàng mắt, nội tạng bị tổn thương. Dùng quá 20g gây dị ứng, tê bì tay chân, xuất huyết mắt mũi, thậm chí tử vong.
  • Đối tượng không nên dùng: Người mắc các bệnh lý như rối loạn lưỡng cực, rối loạn đông máu, huyết áp thấp, người mắc bệnh tim mạch. Ngoài ra phụ nữ đang mang thai, cho con bú, đang hành kinh, người dị ứng với oliu, lúa mạch đen, rau dền – những thực vật cùng họ nghệ tây không nên dùng.

Ngoài ra, khi sử dụng Saffron cần bảo quản đúng cách, tránh để nơi ẩm thấp, hay gần nguồn nhiệt, không để trong tủ lạnh. Bởi sản phẩm này rất dễ bị bay hơi, mất màu, ẩm mốc.

Mẹo phân biệt nhuỵ hoa nghệ tây thật giả đơn giản nhất

Có nhiều cách để làm giả nhuỵ hoa nghệ tây như dùng phần chân sợi không có giá trị để nhuộm màu, nhuộm phẩm, tẩm nghệ,… Hay trà trộn các loại nguyên liệu có hình thức tương tự như củ cải chẻ sợi, xơ gỗ, râu ngô,…

Có thể phân biệt thật - giả theo nhiều cách khác nhau
Có thể phân biệt thật – giả theo nhiều cách khác nhau

Chuyên trang sẽ hướng dẫn bạn đọc những cách nhận biết chất lượng Saffron rất đơn giản dưới đây.Theo hình thức bên ngoài 

  • Loại thật: Thuôn dài, đầu nhuỵ to bẹt và nhỏ dần về chân, màu đỏ thẫm hoặc có xen lẫn một ít chân vàng. Dùng tay chà xát sẽ phai ra màu vàng. Có mùi rất thơm, phảng phất hương cỏ khô xen lẫn mật ong, khi hoà vào nước mùi càng nồng hơn. Có vị hơi đắng nhẹ đặc trưng của thảo dược, khi ngâm nước có cảm giác giòn.
  • Loại giả: Sợi ngắn, vụn, đầu và chân bằng nhau, màu sắc loang lổ, không đậm bằng, dùng tay chà xát phai màu đỏ cam. Mùi nhẹ, chỉ có mùi mật ong thậm chí không thơm. Có vị ngọt như mật ong, không đắng, ngâm vào nước nhanh bị vữa, nát vụn.

Dùng nước lạnh 

  • Loại thật: Cần 10 – 15 phút để tan, nước màu vàng tươi hoặc hơi cam nếu cho nhiều nhưng vẫn có độ tươi. Sợi nhuỵ vẫn giữ nguyên được màu sắc, hình dáng, dùng tay miết sợi nhuỵ có độ dai, có thể đứt thành đoạn nhưng không nát vụn.
  • Loại giả: Tan nhanh sau vài phút, màu loang đỏ cam. Sợi nhuỵ nhanh bị mất màu, chìm xuống đáy, dùng tay miết bị nát vụn.

Dùng baking soda hoà với nước và nhuỵ hoa nghệ tây

  • Loại thật: Nước chuyển sang màu vàng tươi.
  • Loại giả: Nước chuyển sang màu đỏ cam.

Phân biệt Saffron và Hồng hoa Tây Tạng

  • Saffron: Đây là sợi nhuỵ của bông hoa nghệ tây thuộc họ Diên Vĩ, hoa màu tím, nhuỵ màu đỏ cam rực rỡ, giá thành đắt đỏ khoảng 500 – 600 triệu đồng/kg.
  • Hồng hoa Tây Tạng: Là cánh bông hoa của cây Carthamus Tinctorius thuộc họ Cúc, cây cao hơn nghệ tây 5 – 7 lần. Có màu vàng tươi hoặc cam đỏ, giá khoảng 1 triệu đồng/kg.

Trên đây là những thông tin tổng hợp về Saffron – nhuỵ hoa nghệ tây mà chuyên trang gửi đến bạn đọc. Ngày nay, đây là loại dược liệu quý rất được ưa chuộng nhưng rất dễ bị làm giả. Do đó, bạn đọc nên lựa chọn kỹ lưỡng và đặt mua tại những đơn vị uy tín để đảm bảo chất lượng sản phẩm.

Trở thành người đầu tiên bình luận cho bài viết này!

Email của bạn sẽ không được hiển thị công khai. Các trường bắt buộc được đánh dấu *

Tải về ứng dụng

Ứng dụng Chăm sóc sức khỏe cho gia đình bạn

Mỗi ngày bận rộn trôi qua, chúng ta lại vô tình lãng quên tài sản quý giá nhất của mình: Sức khỏe. Hãy để VIETMEC trở thành một cánh tay đắc lực chăm sóc và gìn giữ tài sản đó cho bạn và cả gia đình.

Tải ngay cho IOS Tải ngay cho Android