Tê Tay Là Bị Gì? Cách Chẩn Đoán và Điều Trị Hiệu Quả

Tê tay là tình trạng thường gặp ở tay trái, tay phải hoặc cả hai tay khi bạn nằm ngủ sai tư thế, do bị thiếu chất hoặc gặp tác dụng phụ của thuốc. Đôi khi, đây có thể dấu hiệu tiềm ẩn của nhiều bệnh lý nguy hiểm cần được chẩn đoán và điều trị sớm.

Triệu chứng tê tay

Tê tay là một hiện tượng thường gặp ảnh hưởng đến một hoặc cả hai chi trên và có thể xảy ra ở bất cứ đối tượng nào. Tuy nhiên, tình trạng này phổ biến hơn ở người lớn, nhất là những đối tượng vận động sai tư thế hoặc có vấn đề về mạch máu và các dây thần kinh ở tay.

Các triệu chứng có thể xuất hiện khi bị tê tay bao gồm:

• Có cảm giác tê bì, nhức hoặc buốt ở các ngón tay, bàn tay hay toàn bộ cánh tay.
• Tình trạng tê bì có thể bắt đầu ở các đầu ngón tay, sau đó lan rộng ra bàn tay lên cổ tay, cánh tay
• Khu vực bị ảnh hưởng có cảm giác ngứa râm ran như có kiến bò hoặc ngứa rát
• Đau tay
• Cảm giác ở tay kém hoặc bị mất cảm giác. Nhiều người đang bị tê tay nên không cảm nhận được nhiệt độ nóng lạnh hoặc phản xạ chậm dẫn đến bị bỏng.
• Yếu các cơ ở tay
• Khó cầm nắm, nâng vật nặng, cử động các ngón tay hoặc đưa tay lên xuống.
• Một số trường hợp còn kèm theo tê chân.

Ngoài ra, tùy theo nguyên nhân gây tê tay mà bạn có thể bắt gặp các dấu hiệu khác như:

• Mệt mỏi
• Đuối sức
• Có cảm giác như kim chích ở tay
• Chuột rút cơ bắp
• Đầu óc lẫn lộn
• Chóng mặt
• Mờ mắt hoặc đau nhức đầu đột ngột
• Sốt
• Sưng đau khớp
• Đau lưng trên
• Cứng, đau và khó cử động cột sống cổ…

Tê tay là bị gì?

Hiện tượng tê tay thường xảy ra sau khi bạn ngồi hoặc nằm đè lên tay trong thời gian dài khiến cho dây thần kinh bị chèn ép hoặc giảm lưu lượng máu đến tay. Trong một số trường hợp, tình trạng này còn là dấu hiệu báo động nhiều vấn đề về sức khỏe. 

Dưới đây là những nguyên nhân gây tê tay thường gặp:

1. Tê bàn tay do hội chứng ống cổ tay

Hội chứng ống cổ tay còn có tên gọi khác là hội chứng đường hầm cổ tay. Bệnh ảnh hưởng đến các dây thần kinh dẫn truyền cảm giác đến các ngón tay nằm trong một lối dẫn hẹp chạy qua vùng trung tâm ở cổ tay.

Các hoạt động lặp đi lặp lại tại cổ tay, chẳng hạn như đánh máy tính, công nhân đóng gói trên dây truyền… có thể tạo ra áp lực tổn thương và khiến các mô xung quanh hệ thống dây thần kinh nằm trong ống cổ tay bị phồng lên. Người bệnh có thể bị tê tay trái, tê tay phải hoặc đôi khi là cả hai tay. Cảm giác tê bì xuất hiện rõ ràng nhất ở khu vực bàn tay. Vùng bị tê còn có cảm giác ngứa ran kèm theo tình trạng đau và yếu tay.

2. Thiếu chất gây tê tay

Một số trường hợp bị tê tay do do thiếu chất. Nguyên nhân này thường xảy ra ở những người có chế độ dinh dưỡng không đầy đủ, cơ thể kém hấp thụ, có vấn đề về đường ruột hoặc từng làm phẫu thuật cắt dạ dày.

Vậy tê chân tay là thiếu chất gì? Cảm giác tê bì ở tay hay ở chân có thể thường xuyên xuất hiện khi cơ thể bạn bị thiếu các chất sau:

• Vitamin B12
• Canxi
• Sắt
• Kẽm
• Kali
• Magie
• Vitamin E

Ngoài tình trạng tê tay, bạn có thể gặp nhiều triệu chứng bất thường khác tùy theo chất bị thiếu. Chẳng hạn như mệt mỏi, chóng mặt, yếu sức, da khô, rụng tóc, ăn uống kém, đau nhức xương khớp…

3. Bệnh thần kinh do rượu bia

Lạm dụng bia rượu quá mức có thể gây tổn thương, phá hủy các mô trong cơ thể. Các dây thần kinh cũng là khu vực chịu ảnh hưởng nặng nề nhất của thói quen tai hại này.

Các triệu chứng bệnh thần kinh do rượu bia thường gặp gồm:

• Tê tay trái, tê tay phải hoặc tê chân
• Các cơ ở tay bị suy yếu, khó khăn khi nâng vật nặng hay cầm nắm đồ vật
• Rối loạn cương dương ở nam giới
• Mất kiểm soát trong hoạt động tiểu tiện
• Vùng da tay bị tê có cảm giác châm chích, khó chịu
• Chuột rút
• Co thắt cơ bắp.

4. Thói quen vận động xấu

Tình trạng tê tay có thể xảy ra do các thói quen xấu trong sinh hoạt hàng ngày như:

• Nằm ngủ đè lên tay trong thời gian dài
• Các hoạt động ở tay lặp đi lặp lại thường xuyên gây căng thẳng cho các cơ và dây thần kinh
• Tay cầm và sử dụng điện thoại lâu…
• Vắt tay lên trán hoặc giơ cao tay trong nhiều giờ đồng hồ khiến máu không thể lưu thông đến các chi trên.

5. Do tác dụng phụ của thuốc

Một số loại thuốc tân dược khi sử dụng kéo dài có thể gây tê tay, tê chân và nhiều tác dụng phụ khác cho cơ thể. Thường gặp nhất là thuốc chống động kinh (Phenytoin), thuốc điều trị ung thư ( Cisplatin, Vincristine), thuốc điều trị bệnh tim mạch ( Amiodarone, Hydralazine), thuốc kháng sinh ( Metronidazole hay Nitrofurantoin,…)

6. Bệnh tiểu đường gây tê tay trái, tay phải

Bệnh tiểu đường chính là câu trả lời tiếp theo cho thắc mắc “tê tay là bị gì?”. Ở những người mắc căn bệnh này, lượng đường trong máu tăng cao gây ảnh hưởng đến quá trình lưu thông máu đến các chi trên, đồng thời khiến các dây thần kinh bị tổn thương.

Ngoài cảm giác tê bì tay chân, bạn nên thận trọng với căn bệnh này khi thấy các dấu hiệu như mệt mỏi, khát nước liên tục, đi tiểu nhiều lần trong ngày, giảm thị lực, sụt cân, hay đói bụng…

7. Thoát vị đĩa đệm cột sống cổ gây tê tay

Bệnh thoát vị đĩa đệm cột sống cổ cũng là một trong những nguyên nhân phổ biến dẫn đến tình trạng tê cánh tay hay bàn tay. Nguyên nhân là do rễ thần kinh bị nhân nhầy đĩa đệm thoát ra khỏi bao xơ chèn ép lên. Điều này có thể khiến người bệnh thường xuyên bị tê bì, ngứa ran, đau hoặc yếu cơ ở một hoặc cả hai bên cánh tay.

Ngoài ra, người bệnh còn bị đau đầu, đau mỏi vai gáy, thiếu máu não, xoay cổ khó khăn. Trường hợp nặng có thể bị liệt tay.

8. Tê yếu tay đột ngột – coi chừng đột quỵ

Nếu bạn bị tê yếu tay chân một cách đột ngột thì nên thận trọng bởi đây có thể là dấu hiệu cảnh báo đột quỵ. Tình trạng này thường xuất hiện kèm theo các dấu hiệu khác như đầu óc lẫn lộn, méo miệng, khó phát âm hoặc không thể nói chuyện, mờ mắt, chóng mặt, mất thăng bằng, đau đầu dữ dội, yếu liệt tay chân ở một bên cơ thể.

9. Tê tay do đau cơ xơ hóa

Chứng đau cơ xơ hóa khiến người bệnh thường xuyên cảm thấy mệt mỏi, chán nản, mất tập trung, đau đầu, đau bụng, táo bón hoặc tiêu chảy, rối loạn giấc ngủ. Cảm giác tê bì, ngứa ran kèm đau cơ cũng xuất hiện ở tay, chân, mặt hay các vị trí khác trên cơ thể.

10. Tê đầu ngón tay do rối loạn tuyến giáp

Tuyến giáp nằm ở cổ là bộ phận chịu trách nhiệm sản xuất ra hormone thúc đẩy quá trình trao đổi chất trong cơ thể. Khi tuyến giáp bị suy giảm chức năng kéo dài, cơ thể dễ bị thiếu chất dinh dưỡng kèm theo tình trạng tổn thương hệ thống dây thần kinh cảm giác ở tay, từ đó dẫn đến tê và ngứa ran các đầu ngón tay.

11. Bệnh lupus

Lupus là một căn bệnh tự miễn xảy ra khi hệ miễn dịch tấn công vào chính các mô khỏe mạnh trong cơ thể khiến cho nhiều cơ quan bị tổn thương. Người bệnh có thể bị viêm khớp, viêm tim hay thậm chí là thận, phổi. 

Tình trạng tổn thương ở dây thần kinh có thể dẫn đến cảm giác tê tay, ngứa ran. Bên cạnh đó, người bị lupus ban đỏ có thể gặp các triệu chứng khác như khó thở, đau đầu, kém tập trung, suy giảm thị lực, sưng cứng khớp, ngón tay lạnh hoặc có màu xanh, trên mặt nổi ban hình cánh bướm.

12. Tê tay là bị bệnh gì? – Bệnh Lyme

Lyme là một dạng bệnh nhiễm trùng do vi khuẩn gây ra. Căn bệnh này có các triệu chứng tương tự như cúm. Người bệnh có thể bị sốt, ớn lạnh trong người, xuất hiện các vết sưng đỏ trên da, tê tay, tê chân, sưng đau khớp, đau đầu, tê liệt một bên mặt.

Như vậy, các nguyên nhân gây tê tay khá đa dạng. Việc tự chẩn đoán bệnh tại nhà mà không qua thăm khám bác sĩ có thể dẫn đến những sai lầm trong điều trị.Do đó, nếu tình trạng tê bì ở tay kéo dài mà không rõ nguyên nhân, bạn nên tìm gặp bác sĩ để được giúp đỡ.

Chẩn đoán tê tay

Một số kỹ thuật được áp dụng để chẩn đoán tê tay như:

• Thăm khám lâm sàng, kiểm tra tiền sử bệnh 
• Đánh giá chức năng hoạt động của tay để xác định mức độ ảnh hưởng của tê tay.
• Kiểm tra phản xạ của tay
• Thực hiện các xét nghiệm hình ảnh như chụp X-quang, MRI hay chụp CT. Chúng giúp phát hiện ra tổn thương và những sự thay đổi bất thường trong cấu trúc của cột sống, dây thần kinh, các cơ và xương khớp ở tay. Từ đó, giúp bác sĩ chẩn đoán được nguyên nhân tê tay.
• Xét nghiệm máu: Giúp phát hiện các nguyên nhân liên quan đến nhiễm trùng, rối loạn tự miễn, thiếu máu hay thiếu chất dinh dưỡng…
• Phương pháp điện cơ đồ (EMG) có thể được thực hiện để kiểm tra phản ứng của các cơ ở tay
• Xác định vị trí của dây thần kinh bị tổn thương và đánh giá phản ứng của thần kinh thông qua khảo sát dẫn truyền thần kinh (NCS).

Cách điều trị tê tay

Người bị tê tay có thể được điều trị bằng các phương pháp nội khoa hoặc ngoại khoa. Điều này còn tùy thuộc vào mức độ tê tay cũng như các nguyên nhân gây bệnh liên quan.

1. Cách chữa tê tay bằng nội khoa

Trong hầu hết các trường hợp, tình trạng tê tay có thể thuyên giảm sau khi áp dụng các mẹo tự nhiên, dùng thuốc bác sĩ kê đơn hay vật lý trị liệu.

– Thuốc trị tê tay:

Sau khi có kết quả chẩn đoán, bác sĩ sẽ căn cứ vào nguyên nhân, mức độ tê tay cùng các triệu chứng đi kèm để kê đơn thuốc điều trị phù hợp cho mỗi bệnh nhân. Các loại thuốc thường được sử dụng bao gồm:

• Thuốc kháng viêm giảm đau không steroid: Aspirin, Naproxen hay Diclofenac…
• Thuốc chống trầm cảm làm giảm kích thích ở dây thần kinh, giảm căng thẳng và giúp người bệnh ngủ ngon giấc hơn. Nhóm thuốc này cũng thường được bác sĩ kê đơn để điều trị cho bệnh nhân mắc chứng đa xơ cứng.
• Thuốc Corticosteroid dùng theo đường tiêm hoặc uống. Thuốc có tác dụng kháng viêm mạnh thông qua cơ chế ức chế miễn dịch.
• Thuốc Gabapentin và Pregabalin chống co giật
• Thuốc điều trị bệnh tiểu đường
• Các chế phẩm bổ sung vitamin và khoáng chất.

– Vật lý trị liệu chữa tê tay:

Một số phương pháp vật lý trị liệu như đắp parafin, thủy trị liệu, điện trị liệu, châm cứu, bấm huyệt… có thể được thực hiện nhằm mục đích giảm đau, chống tê bì các chi, kích thích lưu thông máu đến tay, giảm áp lực cho dây thần kinh, đồng thời cải thiện chức năng vận động của cơ thể. Ngoài ra, bệnh nhân có thể được chuyên gia vật lý trị liệu hướng dẫn thực hiện một số bài tập cơ bản cho tay hay cột sống để nâng cao hiệu quả điều trị.

– Cách chăm sóc, giảm tê tay tự nhiên tại nhà:

• Chườm nóng hoặc tắm nước ấm làm thư giãn thần kinh, tăng cường bơm máu đến hai tay.
• Mang nẹp cố định cổ tay hay các vị trí khác nếu cần thiết, giúp tổn thương bên trong nhanh hồi phục.
• Hạn chế thực hiện các hoạt động liên tục ở tay
• Thường xuyên xoa bóp nhẹ nhàng cho các ngón tay, bàn tay hay toàn bộ cánh tay.
• Ngâm tay vào nước gừng hay nước lá lốt ấm mỗi tối trước khi đi ngủ. Đây là những cách chữa tê bì chân tay tại nhà cho hiệu quả tốt và đang được nhiều người rỉ tai nhau áp dụng.
• Tập thể dục, vận động nhẹ nhàng mỗi ngày khoảng 30 phút để tăng cường hệ thống miễn dịch, cải thiện tuần hoàn máu đến các chi trên, đồng thời làm thư giãn các dây thần kinh và cơ bắp ở tay
• Bổ sung các chất dinh dưỡng còn thiếu hụt thông qua chế độ ăn hàng ngày.
• Ngủ đủ giấc, tránh stress
• Điều chỉnh tư thế vận động cho đúng. Tránh các hoạt động gây chèn ép lên dây thần kinh hoặc ảnh hưởng đến quá trình lưu thông máu tới tay, chẳng hạn như nằm đè lên tay, đưa tay lên cao trong thời gian dài…

2. Điều trị tê tay bằng ngoại khoa

Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể đề nghị phẫu thuật chữa tê tay cho các đối tượng sau:

• Bị tê tay kéo dài kèm theo nguy cơ bị teo cơ, liệt tay cao.
• Không đáp ứng với điều trị nội khoa
• Bị tê tay do mắc các bệnh lý như thoát vị đĩa đệm cột sống cổ, đột quỵ,…

Người bệnh có thể được chỉ định phẫu thuật nội soi hoặc mổ hở tùy theo vấn đề cần điều trị. Sau mổ, cần nghỉ ngơi nhiều và tập vật lý trị liệu theo hướng dẫn của bác sĩ để phục hồi chức năng cho tay.

Chứng tê tay có thể được điều trị khỏi khi khắc phục được nguyên nhân gây bệnh. Để ngăn ngừa tình trạng này tái phát trở lại, người bệnh cần chú ý ăn uống đầy đủ chất dinh dưỡng, tránh lạm dụng thuốc tây bừa bãi, loại bỏ các thói quen xấu trong sinh hoạt, tập thể dục hàng ngày kết hợp khám sức khỏe định kỳ để sớm phát hiện và điều trị các vấn đề về sức khỏe, tránh để ảnh hưởng đến tay.