Teo Cơ Sau Chấn Thương

Cơ bản

Teo cơ sau chấn thương là tình trạng thường gặp, nếu không có biện pháp khắc phục phù hợp sẽ dẫn đến bại liệt và mất hoàn toàn khả năng vận động. Vì thế, sau khi bị chấn thương bạn nên có kế hoạch phục hồi để phòng tránh tình trạng teo cơ xảy ra. Các biện pháp phục hồi sau chấn thương thường được áp dụng là vận động thường xuyên và hợp lý, vật lý trị liệu, ăn uống khoa học, dùng thuốc,…

Định nghĩa

Teo cơ sau chấn thương là hiện tượng khối lượng cơ bắp bị giảm đi sau khi bị chấn thương. Tình trạng này thường xảy ra sau một chấn thương nghiêm trọng, khiến người bệnh gặp khó khăn khi vận động hoặc không thể vận động trong thời gian dài. Khi tình trạng teo cơ sau chấn thương xảy ra, người bệnh còn phải đối mặt với tình trạng yếu cơ và giảm khả năng vận động. Nếu không tiến hành xử lý đúng cách ngay từ sớm sẽ dẫn đến bại liệt, gây mất khả năng vận động hoàn toàn.

Bác sĩ chuyên khoa cho biết, teo cơ sau chấn thương là tình trạng hoàn có thể khắc phục nếu được phát hiện sớm và tiến hành điều trị đúng cách. Tuy nhiên, thời gian phục hồi ở mỗi người là khác nhau do chúng còn phụ thuộc vào các yếu tố như mức độ teo cơ, khối lượng cơ đa mất đi,… Nhưng nếu bạn chủ quan trong việc điều trị sẽ khiến tình trạng teo cơ tiến triển nặng, điều này đã gây khó khăn cho việc điều trị và thời gian phục hồi cơ bắp cũng kéo dài hơn so với bình thường. Còn với những trường hợp nghiêm trọng, teo cơ sau chấn thương sẽ không được phục hồi mà biến chứng sang bại liệt vĩnh viễn, mất hoàn toàn khả năng cử động chi.

Nguyên nhân

Chấn thương khiến bạn gặp khó khăn khi cử động chi. Nếu bạn bất động chi hoàn toàn trong thời điểm này mà không tiến hành phục hồi sau chấn thương sẽ có nguy cơ bị teo cơ rất cao. Dưới đây là một số nguyên nhân dẫn đến tình trạng teo cơ sau chấn thương mà chúng tôi tổng hợp được bạn có thể tham khảo để hiểu rõ hơn:

+ Bất động trên 10 ngày: Hầu hết các trường hợp bị teo cơ sau chấn thương đều xuất phát từ nguyên nhân phải bất động chi trong thời gian dài, cụ thể là trên 10 ngày. Thông thường, người bệnh sẽ phải nằm bất động kéo dài sau một chấn thương nghiêm trọng như dập tủy, chấn thương sọ não, gãy xương cần bó bột,…. Việc bất động kéo dài như vậy sẽ khiến quá trình phân hủy protein cơ diễn ra mạnh mẽ hơn so với quá trình tổng hợp và dẫn đến tình trạng mất cơ.

+ Tổn thương hệ thần kinh ngoại vi: Chấn thương gây tổn thương đến dây thần kinh ngoại vi cũng là một trong những nguyên nhân gây ảnh hưởng đến khả năng vận động của người bệnh và dẫn đến tình trạng teo cơ. Chức năng của hệ thần kinh ngoại vi là liên kết với hệ thần kinh trung ương để dẫn truyền thông tin từ hai chiều, giúp điều khiển hoạt động của chi. Khi thần kinh ngoại vi bị tổn thương, quá trình dẫn truyền thông tin sẽ bị cản trở, khiến người bệnh không thể vận động bình thường.

+ Tổn thương hệ thần kinh trung ương: Khi bị chấn thương gây tổn thương đến hệ thần kinh trung ương như não, tủy sống,… thì người bệnh phải nằm bất động trong thời gian khá dài. Đây cũng là một trong những nguyên nhân dẫn đến tình trạng teo cơ cục bộ. Thông thường, tình trạng teo cơ do tổn thương hệ thần kinh trung ương sẽ xảy ra đi kèm với triệu chứng yếu cơ, liệt chi hoặc đột quỵ.

Chăm sóc tại nhà

Việc chẩn đoán tình trạng teo cơ sau chấn thương diễn ra rất nhanh chóng và đơn giản. Thông thường, bác sĩ sẽ tiến hành chẩn đoán thông qua việc kiểm tra triệu chứng mà người bệnh đang gặp phải và liệt kê những chấn thương mà người bệnh đã gặp trước đó. Nhưng để có thể đưa ra đánh giá chính xác về mức độ teo cơ cũng như các tổn thương đi kèm, bác sĩ sẽ yêu cầu thực hiện thêm một số xét nghiệm như xét nghiệm hình ảnh, đo điện cơ, xét nghiệm máu hoặc nước tiểu,…

Sau khi đã có chẩn đoán chính xác về mức độ teo cơ cũng như các vấn đề về sức khỏe có liên quan, bác sĩ sẽ tiến hành lên phác đồ phục hồi. Dưới đây là các biện pháp điều trị teo cơ sau chấn thương được áp dụng phổ biến trong y khoa bạn có thể tham khảo:

Tập thể dục

Sau chấn thương, người bệnh nên vận động nhẹ nhàng để hỗ trợ điều trị và phòng ngừa tình trạng teo cơ xảy ra. Các bộ môn thể thao như đi bộ, bơi lội, đạp xe,… có tác dụng kích thích quá trình tổng hợp protein rất tốt. Nếu bạn dành thời gian tập luyện mỗi ngày sẽ làm tăng khối lượng cơ bắp và sức mạnh cơ, từ đó tình trạng teo cơ sẽ được khắc phục một cách hiệu quả. Đồng thời, việc tập luyện mỗi ngày còn có tác dụng cải thiện độ linh hoạt của xương khớp và giúp quá trình chuyển hóa dưỡng chất diễn ra tốt hơn. Điều này cũng có tác động tích cực đến việc duy trì sức mạnh cơ bắp và xương khớp.

Điều chỉnh chế độ ăn uống

Chế độ ăn uống của những người bị teo cơ sau chấn thương cần bổ sung đủ calo, protein và acid amin chuỗi nhánh cho cơ thể. Đây đều là những yếu tố cần thiết cho quá trình tổng hợp protein cơ. Nếu bạn duy trì thói quen ăn uống này trong một khoảng thời gian thì khối lượng cơ sẽ dần tăng lên, giúp phục hồi và đẩy lùi tình trạng teo cơ cục bộ. Ngoài ra, việc bổ sung acid amin chuỗi nhánh cho cơ thể còn có tác dụng ức chế quá trình phân hủy protein cơ, hạn chế tình trạng mất khối lượng cơ tiếp tục diễn ra.

Khi lên thực đơn ăn uống, người bệnh cũng nên chú ý cân bằng các nhóm dưỡng chất nạp vào cơ thể. Tránh tình trạng quá lạm dụng các thành phần trên gây mất cân bằng dinh dưỡng, khiến cơ thể rơi vào trạng thái suy nhược và gây ra một số vấn đề về sức khỏe khác.

Triệu chứng

Teo cơ rất dễ xảy ra sau khi bạn gặp phải một chấn thương nghiêm trọng nào đó. Tuy nhiên, triệu chứng teo cơ sau chấn thương thường biểu hiện ra bên ngoài trong giai đoạn phục hồi, tức là sau khoảng 10 – 42 ngày không cử động chi. Các triệu chứng đó là:

  • Khối lượng cơ bắp ở chi bị mất dần và teo nhỏ. Đây là triệu chứng đặc trưng nhất của tình trạng này nhưng rất khó phát hiện ở những bệnh nhân bị phù nề sau chấn thương hoặc bệnh nhân bị thừa cân béo phì.
  • Hoạt động cơ trở nên yếu dần gây khó khăn khi thực hiện hoạt động sống hàng ngày như đứng lên ngoài xuống, giơ cao tay, leo cầu thang,…
  • Quan sát bên ngoài sẽ thấy được, vùng chi bị ảnh hưởng có kích thước nhỏ hơn nhưng không ngắn hơn so với ban đầu.
  • Mức độ suy nhược và yếu cơ ngày càng tăng theo thời gian. Dáng đi thay đổi, dễ té ngã do hai chân bị va vào nhau.

Các triệu chứng trên sẽ biểu hiện ngày càng rõ ràng khi mức độ teo cơ diễn ra ngày càng nghiêm trọng. Ngay khi có các dấu hiệu trên, bạn cần chủ động thăm khám chuyên khoa để được hướng dẫn xử lý đúng cách giúp phục hồi cơ bắp.

Điều trị

Vật lý trị liệu

Với những trường hợp bị teo cơ do chấn thương nghiêm trọng và không thể tự vận động thì nên đến gặp chuyên gia để được hỗ trợ tập luyện vật lý trị liệu. Mục đích của việc thực hiện vật lý trị liệu là tăng khối lượng và sức mạnh cơ bắp, kích thích tuần hoàn máu đến chi và hạn chế tình trạng bất động chi. Đối với hệ xương khớp, vật lý trị liệu còn có tác dụng giảm co thắt cơ, phòng ngừa cứng khớp và tăng cường độ chắc khỏe của xương. Thông thường, bác sĩ sẽ dựa vào mức độ nghiêm trọng của tình trạng teo cơ để lên phác đồ trị liệu cho phù hợp.

Đa số các trường hợp bệnh đều được chuyên gia hướng dẫn tập đi  và thực hiện các bài tập vật lý trị liệu giúp phục hồi chức năng vận động. Với những trường hợp cần thiết, bác sĩ sẽ yêu cầu kết hợp điều trị với một số phương pháp khác trong vật lý trị liệu như nhiệt trị liệu, siêu âm, kích thích điện chức năng,… Việc kết hợp nhiều phương pháp trị liệu với nhau sẽ giúp quá trình điều trị nhanh mang lại kết quả khả quan.

Sử dụng thuốc Tây y

Bác sĩ sẽ kê đơn thuốc Tây y điều trị teo cơ sau chấn thương dựa vào mục đích điều trị. Thông thường, người bệnh sẽ được yêu cầu sử dụng thuốc chứa steroid đồng hóa hoặc thuốc điều biến thụ thể androgen chọn lọc để cải thiện tình trạng bệnh. Cơ chế trị bệnh của hai loại thuốc này là khác nhau. Thuốc chứa steroid có tác dụng làm chậm quá trình phá hủy cơ và cải thiện triệu chứng của bệnh nhưng dễ phát sinh tác dụng phụ. Còn thuốc điều biến thụ thể androgen chọn lọc sẽ có tác dụng đẩy nhanh tốc độ tái tạo protein cơ. Người bệnh cần dùng thuốc điều trị theo đơn kê của bác sĩ để tránh gặp phải các tác dụng phụ không mong muốn.

Phẫu thuật

Phẫu thuật sẽ được chỉ định thực hiện với những trường hợp bị teo cơ do chấn thương gây ảnh hưởng đến hệ thần kinh hoặc chấn thương gây ra các tổn thương khó phục hồi. Mục đích của việc phẫu thuật là loại bỏ nguyên nhân gây teo cơ, phục hồi tổn thương do chấn thương gây ra và cải thiện khả năng vận động. Dựa vào tình trạng tổn thương ở từng trường hợp cụ thể mà mục đích phẫu thuật sẽ có sự khác nhau. Ví dụ như phẫu thuật giải nén thần kinh, sửa chữa các tổn thương do rách gân, rách dây chằng,…

Phòng ngừa

Sau khi bị chấn thương, người bệnh nên có các biện pháp phục hồi tổn thương sao cho phù hợp để ngăn ngừa tình trạng teo cơ xảy ra. Dưới đây là các biện pháp phòng ngừa teo cơ sau chấn thương mà chúng tôi tổng hợp được bạn có thể tham khảo:

  • Hình thành cho bản thân thói quen vận động mỗi ngày trong thời gian phục hồi chấn thương. Tốt nhất, người bệnh chỉ nên vận động hoặc đi lại nhẹ nhàng. Tác dụng của việc vận động là duy trì khối lượng cơ và tăng cường sức mạnh cơ, ngăn ngừa cứng cơ và giúp quá trình tuần hoàn máu diễn ra tốt hơn.
  • Tiến hành vật lý trị liệu với những trường hợp bị chấn thương nghiêm trọng, không thể tự vận động. Dựa vào mức độ tổn thương mà bác sĩ sẽ lên phác đồ điều trị giúp cải thiện chức năng cơ và phòng ngừa teo cơ xảy ra.
  • Thực đơn ăn uống hàng ngày của người bệnh cần cung cấp đa dạng các nhóm dưỡng chất nạp vào cơ thể, giúp quá trình phục hồi tổn thương diễn ra một cách tốt nhất. Nên ưu tiên bổ sung các nhóm dưỡng chất như như canxi, kẽm, chất chống oxy hóa, protein và vitamin.
Chuyên sâu

Tải về ứng dụng

Ứng dụng Chăm sóc sức khỏe cho gia đình bạn

Mỗi ngày bận rộn trôi qua, chúng ta lại vô tình lãng quên tài sản quý giá nhất của mình: Sức khỏe. Hãy để VIETMEC trở thành một cánh tay đắc lực chăm sóc và gìn giữ tài sản đó cho bạn và cả gia đình.

Tải ngay cho IOS Tải ngay cho Android