Thoát Vị Đĩa Đệm Cột Sống Thắt Lưng: Nguyên Nhân, Cách Điều Trị

Thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng là tình trạng xảy ra ngày càng phổ biến, đặc biệt là những người lao động nặng nhọc. Khi đĩa đệm bị tổn thương sẽ khiến cho khả năng chịu lực của cột sống dần suy giảm, mất đi tính linh hoạt và gây khó khăn thực hiện các hoạt động sống hàng ngày. Nếu bệnh không được xử lý đúng cách còn phát sinh ra nhiều biến chứng nguy hiểm khác.

Thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng là gì?

Cấu tạo cột sống người gồm có 33 đốt sống và được chia thành 5 nhóm cụ thể. Cột sống thắt lưng gồm 5 đốt sống được kí hiệu từ L1 – L5. Cột sống thắt lưng là khu vực phải vận động rất nhiều khi bạn tham gia các hoạt động sống hàng ngày. Điều này đã khiến cho thắt lưng phải chịu áp lực rất lớn và tạo cơ hội cho bệnh thoát vị đĩa đệm khởi phát. Thoát vị đĩa đệm là hiện tượng vòng sợi bên trong đĩa đệm cột sống bị rách, tạo cơ hội cho lớp nhân nhầy thoát ra bên ngoài và chèn ép lên các cơ quan xung quanh. 

Chuyên gia cho biết, thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng là bệnh lý có thể xảy ra ở bất kỳ đối tượng nào nhưng thường gặp nhất là người trong độ tuổi lao động (từ 30 – 55 tuổi). Theo thống kê y tế, có khoảng 30% dân số nước ta đang mắc phải bệnh lý này. Hiện nay, bệnh đang có xu hướng trẻ hóa và tăng nhanh khi mà số người trẻ mắc bệnh ngày càng nhiều. 

Nguyên nhân gây thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng

Nguyên nhân chính gây ra bệnh lý này là do cột sống thắt lưng bị tổn thương do phải chịu tác động từ các yếu tố bên trong lẫn bên ngoài cơ thể. Dưới đây là các nguyên nhân gây bệnh thường gặp, bạn cần phải nắm rõ để có thể đưa ra biện pháp phòng ngừa cho phù hợp:

• Do tuổi tác: Tuổi tác càng cao sẽ khiến hệ xương khớp ngày càng suy yếu do ảnh hưởng từ quá trình lão hóa tự nhiên. Lúc này, cột sống rất dễ bị tổn thương và hình thành nên bệnh lý, trong đó có bệnh thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng

• Chấn thương: Bị chấn thương vùng thắt lưng do tai nạn giao thông, tai nạn lao động, mang vác vật nặng thường xuyên,… sẽ gây tổn thương đến đĩa đệm bên trong cột sống. Nếu không tiến hành xử lý đúng cách sẽ làm gia tăng nguy cơ khởi phát bệnh thoát vị đĩa đệm.
• Bệnh lý: Thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng có thể khởi phát do ảnh hưởng từ một số bệnh lý như thoái hóa cột sống, đau dây thần kinh tọa,… Để phòng tránh, bạn cần thăm khám chuyên khoa và tiến hành kiểm soát bệnh theo đúng hướng dẫn của bác sĩ chuyên khoa.
• Thừa cân: Thừa cân béo phì sẽ khiến cột sống phải chịu áp lực rất lớn từ trọng lượng cơ thể. Nếu tình trạng này diễn ra kéo dài mà không được cải thiện sẽ đẩy nhanh tốc độ thoái hóa cột sống và gây ra bệnh thoát vị đĩa đệm.
• Dị tật bẩm sinh: Bệnh thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng cũng có thể khởi phát ở những người mắc phải một số dị tật bẩm sinh tại cột sống như gù, cong vẹo cột sống,… Khi mắc phải các dị tật này, bạn cần can thiệp chuyên khoa càng sớm càng tốt để ngăn ngừa các rủi ro có liên quan.
• Lối sống kém lành mạnh: Lối sống kém lành mạnh cũng là một trong những yếu tố làm gia tăng nguy cơ bị thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng. Ví dụ như chế độ ăn uống thiếu dưỡng chất, lười vận động, lạm dụng rượu bia và chất kích thích, làm việc quá sức và sai tư thế, ngồi cố định một vị trí trong thời gian dài,…

Dấu hiệu nhận biết thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng

Bệnh thoát vị đĩa đệm cột sống lưng tiến triển qua 4 giai đoạn cụ thể, ở mỗi giai đoạn khác nhau thì biểu hiện của bệnh cũng sẽ có sự khác nhau. Bạn có thể nhận biết các giai đoạn của bệnh thông qua các dấu hiệu điển hình sau đây:

• Giai đoạn đầu: Ở giai đoạn này, đĩa đệm bắt đầu phình lồi nhưng chưa gây rách bao xơ. Đây là giai đoạn bệnh mới khởi phát nên chưa gây ra biểu hiện rõ ràng. Tuy nhiên, người bệnh vẫn có thể cảm giác được tình trạng đau nhức và tê cứng nhẹ ở vùng thắt lưng. Nếu người bệnh vận động mạnh thì cường độ đau nhức sẽ tăng dần lên.
• Giai đoạn 2: Nhân nhầy vẫn nằm trong bao xơ nhưng bao xơ đã có dấu hiệu suy yếu do bị kéo căng quá mức trong thời gian dài. Ở trường hợp này, phần nhân nhầy phồng lồi bên trong bao xơ vẫn có khả năng chèn ép lên các cơ quan xung quanh.
• Giai đoạn 3: Khi bệnh tiến triển sang giai đoạn 3, bao xơ bên trong đĩa đệm sẽ bị rách khiến nhân nhầy thoát ra bên ngoài. Lúc này, người bệnh sẽ cảm nhận được cơn đau rõ rệt hơn so với hai giai đoạn trên. Cơn đau sẽ xuất hiện với tần suất thường xuyên hơn, đặc biệt là khi bạn gắng sức làm một việc gì đó.
• Giai đoạn 4: Khi nhân nhầy thoát ra ngoài ở mức độ nghiêm trọng sẽ chèn ép lên các rễ thần kinh xung quanh. Điều này đã hình thành nên các cơn đau nhức kéo dài ở vùng thắt lưng, cơn đau có thể xảy ra ngay cả khi bạn ngồi một chỗ. Nếu bạn thực hiện các vận động thường ngày hoặc đi lại, cơn đau có thể phát triển lan rộng theo đường đi của dây thần kinh kèm theo triệu chứng đau nhức, tê bì, yếu cơ, co cứng cơ,… Với những trường hợp nặng hơn sẽ gây mất kiểm soát đại tiểu tiện hoặc liệt nửa người.

Ngoài các triệu chứng điển hình ở trên người bệnh còn phải đối mặt với một số triệu chứng toàn thân ít gặp khác như mệt mỏi kéo dài, mất ngủ, suy giảm chức năng tình dục,…

Thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng có nguy hiểm không?

Thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng là một trong những bệnh lý xương khớp khá nguy hiểm. Nếu không tiến hành xử lý đúng cách ngay từ sớm, bệnh sẽ tiến triển nặng và gây ra các biến chứng nghiêm trọng sau đây:

• Nhân nhầy chèn ép lên rễ thần kinh khiến người bệnh gặp khó khăn khi đi lại, làm giảm khả năng vận động và ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống hàng ngày. 
• Đĩa đệm chèn ép lên dây thần kinh thắt lưng sẽ gây rối loạn hoạt động của cơ tròn. Điều này đã khiến bạn không thể tự chủ được việc đi tiểu tiện, gây tiểu tiện mất kiểm soát. Ở một số trường hợp sẽ gây mất cảm giác ở vùng chi dưới như đùi, chân, bàn chân,…
• Bệnh còn gây ảnh hưởng đến quá trình vận chuyển dưỡng chất và máu đi đến các cơ, nếu để tình trạng này diễn ra kéo dài sẽ khiến cơ bị teo lại. Bại liệt là biến chứng nghiêm trọng nhất của bệnh lý, khiến người bệnh mất hoàn toàn khả năng vận động.

Phương pháp điều trị thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng

Khi có các dấu hiệu của bệnh thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng, người bệnh cần đến cơ sở y tế thăm khám và chẩn đoán bệnh. Đầu tiên, bác sĩ sẽ tiến hành kiểm tra triệu chứng lâm sàng để đánh giá mức độ tổn thương. Sau đó, yêu cầu người bệnh làm xét nghiệm hình ảnh để xác định mức độ thoát vị. Các loại xét nghiệm hình ảnh thường được chỉ định thực hiện là chụp x-quang, chụp CT hoặc chụp MRI. Sau khi đã có kết quả chẩn đoán chính xác, bác sĩ sẽ tư vấn cho người bệnh phương pháp điều trị phù hợp với tình trạng bệnh. Cụ thể là:

+ Dùng thuốc Tây y: Thông thường, bác sĩ sẽ kê đơn điều trị bằng thuốc Tây y giúp kiểm soát các cơn đau nhức do bệnh gây ra. Việc dùng thuốc cần tuân thủ theo chỉ định của bác sĩ chuyên khoa để tránh phát sinh tác dụng phụ ảnh hưởng xấu đến sức khỏe. Các loại thuốc thường được kê đơn là

• Thuốc giảm đau thông thường và thuốc kháng viêm (Acetaminophen, nsaid,…)
• Thuốc giảm đau thần kinh (Pregabalin, Gabapentin, Amitiptyline, Duloxetine…)
• Thuốc giảm đau gây nghiện (Codein, Paracetamol, Oxycodone…) 
• Thuốc chống co cứng cơ (Carisoprodol, Chlorzoxazone, Methocarbamol, Metaxalone,…)
• Thuốc chứa nhóm vitamin B
• Thuốc steroid tiêm ngoài màng cứng

+ Vật lý trị liệu: Đây là phương pháp điều trị thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng được rất nhiều người ưu tiên áp dụng. Vật lý trị liệu có tác dụng cải thiện triệu chứng đau nhức, tăng cường sức mạnh cơ bắp. giúp giảm áp lực lên vùng cột sống bị tổn thương. Một số phương pháp vật lý trị liệu thường được áp dụng là kéo giãn cột sống, vận động trị liệu, nhiệt trị liệu, mang đai lưng, xoa bóp, dùng sóng âm,…

+ Phẫu thuật: Với những trường hợp nặng không đáp ứng với phương pháp điều trị nội khoa, bác sĩ sẽ yêu cầu tiến hành phẫu thuật để chữa lành tổn thương tại cột sống. Dựa vào mức độ thoát vị mà bác sĩ sẽ yêu cầu mổ nội soi hay mổ hở. Khi mổ, bác sĩ sẽ tiến hành loại bỏ phần đĩa đệm bị thoát vị và thay thế bằng đĩa đệm nhân tạo được làm từ kim loại hoặc biopolymer. Tuy nhiên, phương pháp phẫu thuật điều trị thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng có mức chi phí rất cao và tiềm ẩn nhiều rủi ro không mong muốn. Vì thế, bạn cần phải cân nhắc thật kỹ trước khi áp dụng.

+ Dùng thảo dược tự nhiên: Dùng thảo dược tự nhiên điều trị thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng có độ lành tính cao và ít tốn kém chi phí, bạn hoàn toàn có thể áp dụng tại nhà để cải thiện các triệu chứng của bệnh. Các mẹo trị bệnh được áp dụng phổ biến và nhận được phản hồi tích cực từ người bệnh là đắp xương rồng hơ nóng, chườm đắp ngải cứu hoặc cỏ xước,…

Lưu ý khi bị thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng

Ngoài việc điều trị theo hướng dẫn của bác sĩ chuyên khoa thì bạn cũng cần chăm sóc sức khỏe đúng cách giúp tình trạng bệnh nhanh chóng được cải thiện. Một số điều mà bạn cần lưu ý khi bị thoái hóa đĩa đệm cột sống thắt lưng là:

• Không nên thực hiện các động tác làm gia tăng áp lực lên vùng thắt lưng và khiến tình trạng bệnh trở nên tồi tệ hơn. Ví dụ như đứng hoặc ngồi một chỗ trong thời gian dài, khuân vác vật nặng, làm việc sai tư thế,…
• Thực đơn ăn uống hàng ngày cần cân bằng các nhóm dưỡng chất nạp vào cơ thể, đặc biệt là canxi và omega-3. Nên hạn chế tiêu thụ các nhóm thực phẩm gây ảnh hưởng không tốt đến xương khớp như đồ ăn mặn nhiều muối, đồ ăn chế biến sẵn, đồ ăn nhiều dầu mỡ,…
• Duy trì cân nặng ở mức ổn định và hợp lý để tránh gây áp lực lên cột sống. Lên kế hoạch giảm cân nếu đang trong tình trạng thừa cân béo phì. Nên giảm cân bằng cách ăn uống và tập luyện khoa học, tránh các biện pháp giảm cân khắc nghiệt như nhịn ăn.

• Tiến hành tập luyện theo hướng dẫn của chuyên gia giúp cải thiện sức khỏe hệ xương khớp và tăng cường cơ bắp. Điều này sẽ làm tăng khả năng chịu lực của cơ và hạn chế gây áp lực lên vùng cột sống thắt lưng khi bạn vận động.
• Hình thành cho bản thân lối sống tích cực như cân bằng giữa thời gian làm việc và nghỉ ngơi, không nên thức khuya, tránh để đầu óc rơi vào trạng thái căng thẳng kéo dài,…

Bài viết trên đây là tổng hợp những thông tin cần biết về bệnh thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng, bạn có thể tham khảo để hiểu rõ hơn. Khi có các dấu hiệu của bệnh, bạn cần thăm khám và điều trị chuyên khoa càng sớm càng tốt. Nếu chủ quan, tình trạng thoát vị sẽ trở nên ngày càng nghiêm trọng và phát sinh ra nhiều biến chứng nguy hiểm khác. Đồng thời, tuân thủ theo đúng phác đồ điều trị mà bác sĩ chuyên khoa đã đưa ra giúp tình trạng bệnh nhanh chóng được kiểm soát.